25 Nisan – Çerkes Bayrağı Günü. Çerkes (Adıge) bayrağı, sadece Adıge Cumhuriyeti’nin devlet bayrağı değil, aynı zamanda dünyadaki tüm Çerkeslerin manevi birliğini simgeleyen ulusal bir semboldür.
Çerkes bayrağının geri dönüşüne birçok kişi dahil oldu. 1992 yılında Adıge parlamentosu, tarihi Çerkes bayrağının Adıge Cumhuriyeti’nin devlet bayrağı olarak onaylayarak tarihi bir karar aldı.
Çerkes bayrağının geri dönüşünde ve devlet sembolü olarak onaylanmasında o zamanlar Adıge Cumhuriyeti Ulusal Müzesi’ne başkanlık etmiş bir tarihçi ve Çerkes ulusal hareketinin parlak liderlerinden biri olan Almir Abreg (1945-2017) özel bir rol oynadı.
Bayrak günü arifesinde, Almir Abreg’in kız kardeşi Zara Abreg-Tlusten ile kısa bir röportaj hazırladım.
Röportaj kısa ama çok anlamlı. Tarihçilerin bir konu hakkında konuşurken “kişisel boyut” olarak adlandırdıkları şey hakkında bize bir fikir veriyor :
“Almir, Nalçik’te Kabardey-Balkar Devlet Üniversitesi’nde, yabancı diller bölümünde öğrenim gördü. Önce Alman filolojisinde uzmanlaştı ve ardından dört yıl okuduktan sonra İngilizce grubuna geçti ve 5 yıl daha okudu. Bu onun bilinçli seçimiydi, Çerkesler hakkında var olan tüm literatürü İngilizce okumak için tutkulu bir arzusu vardı. Çerkeslerin tarihi ile çok ilgilendi. O zaman bile yaşadığı odada okları ve yıldızları olan yeşil bir Çerkes bayrağı vardı. Dikilmiş miydi yoksa çizim miydi bilmiyorum.
Onun için 12 yıldız ve üç çapraz ok bulunan bu yeşil bayrak büyük önem verdiği bir semboldü. Öğrenciyken İngilizce kaynakları okudu ve bu bayrağın ortaya çıkış tarihini biliyordu. İçindeki özgürlük duygusu onda büyük bir rol oynadı, Kafkas Savaşında yaşananları ve ardından Çerkeslerin dünyaya dağıtılmasındaki sert ve acı gerçeklerle karşılaştı.
Almir, 1990’ların demokratik değişimlerini yakından takip etti ve benimsedi. Bu süreç, Adigey’in statüsünde bir değişiklik, Kafkas Savaşı temasını kavrama ve Çerkes diasporasıyla yeni bir düzeyde ilişkiler kurma umudu verdi.
Adıgeya eskiden Krasnodar Bölgesi içinde özerk bir bölgeydi. Adıgeya’nın devlet statüsüne yükselmesi ve cumhuriyet olmasını memnuniyetle karşıladı. Çerkeslerin tarihi bayrağının Adıge Cumhuriyetinin devlet bayrağı olacağı ümidini besledi.
Almir, Cumhuriyet statüsünü destekleyen ve Çerkesya’nın tarihi bayrağını, Adıgey Parlamentosu’nda devlet bayrağı olarak kabul edilmesinin teşvik edilmesine yönelik girişimi de dahil olmak üzere bir dizi demokratik öneriyle hareket eden aydın kadrolardan oluşan «Kırklar Komitesi» toplumsal hareketinin önderlerinden biriydi.
1992 yılında Adigey parlamentosu zorlu bir oylamadan sonra 12 yıldız ve üç çapraz oklu yeşil bayrağı Adige Cumhuriyeti’nin devlet sembolü-bayrağı olarak onaylayınca, Almir’e Türkiye Çerkesleri tarafından kendisine özel dikilmiş bir Çerkes bayrağı verildi.
Almir o zaman ‘öldüğümde üstümü bu bayrak ile örtün’ dedi.
2017 yılında Almir Abreg’in cenazesinde Beğuşe Adam bir konuşma yaptı ve aniden Adıge Xase’den iki genç belirdi ve açtıkları bayrak ile Almir’in naaşını örttüler. Bu anı asla unutmayacağım…”
Naima Neflyasheva
Kaynak : Kavkaz-Uzel
Çeviri : Ğuaze
