7-9 Kasım 2022 tarihlerinde Polonya’da “Çerkes halkının etno-kültürel sorunları” başlığıyla konferans düzenlendi. Etkinlik, Potocki Sarayı’ndaki Varşova Üniversitesi binasında gerçekleşti.
Varşova konferansı, tesadüfen Çerkes sorunuyla başlamayan, K.Kafkasya konulu düzenlenen ilk konferanstır. Polonya’nın Kafkasya bölgesinin uzman seçkinlerinin temsilcileri ve konferansın bazı katılımcıları ile bir toplantı yapıldı.
Bilimsel konferansın organizatörleri, Varşova Üniversitesi Doğu Avrupa Çalışmaları Merkezi, Ivane Javakhishvili Kafkasoloji Enstitüsü, Tiflis Devlet Üniversitesi, Gürcistan’daki Çerkes Kültür Merkezi idi.
Varşova Üniversitesi Doğu Avrupa Çalışmaları Merkezi Direktörü Jan Malicki, konferansın tüm katılımcılarını ve misafirlerini selamlayarak, bilim insanlarının böyle bir toplantı düzenliyor olmasının gelecekteki konferansların başlangıcı olacağını belirtti.
Katılımcılar arasında Tiflis Üniversitesi profesörü ve Merab Chukhua, Varşova Üniversitesi profesörü David Kolbaya, ABD’deki Uluslararası Çerkes Konseyi başkanı Eyad Yogaur, eski Amman (Ürdün) büyükelçisi ve uluslararası Çerkes hareketinin temsilcisi Ishak Mola, Adıge Xase başkanı İbrahim Yağan, Malmö Üniversitesi (İsveç) Rusya ve Kafkasya Bölgesel Araştırma bölümünden Karina Vamling yer aldılar.
Konferansın açılışı kapsamında, Kafkasya Çalışmaları Bölümü Öğretim Üyesi (Kopenhag, Danimarka) Lars Funch Hansen tarafından “Sömürgecilik ve Yerli Nüfus: 19. ve 20. Yüzyıllar – Çerkesler de dahil olmak üzere Kafkasya’nın Yerli Halkları Örneği Üzerine Tartışma” ve Varşova Üniversitesi Doğu Araştırmaları Merkezi profesörü David Kolbay’ın “SSCB’nin çöküşünden sonra Kuzey Kafkasya’daki çatışmaların Kafkas halkları arasındaki ilişkiler üzerindeki etkisi” sunumları yapıldı.
Ayrıca ilk gün, 2021-2022 yıllarında Kafkasya ve Kafkasya’da yaşayanlar hakkında yeni bilimsel yayınların sunumu yapıldı.
Konferans dilleri – Lehçe, İngilizce, Çerkesçe, Gürcüce, Rusça olarak belirlendi.
Uluslararası konferans, farklı ülkelerden bilim insanlarını, sosyal aktivistleri, gazetecileri bir araya getirdi. Programa Polonya, Ürdün, Türkiye, Gürcistan, ABD, Danimarka, İsveç, İtalya, İngiltere, Fransa’nın yanı sıra Adigey ve Kabardey-Balkarya Çerkes cumhuriyetlerinden katılımcılar katıldı.
Modern dünyadaki küresel değişim bağlamında, Çerkes projesi özelinde kendi beklentileri ve Gürcü-Çerkes ilişkilerine dayanan kapsamlı bir rapor Prof. Merab Chuhua tarafından sunuldu.
Sunulan tüm konuşma konuları doğrudan Çerkesler, Çerkesya, Çerkes meseleleri ele aldı. Örneğin, Çerkes sorununa ilişkin soru ve cevapları, Ukrayna’daki savaşın Çerkeslere yansıması, Karadeniz kıyısındaki Çerkes toponimi, Çerkeslerin kimliğinin temeli olarak “Xabze”, Türkiye, Ürdün, İran’daki diasporanın Çerkesleri üzerine yapılan çalışmalar, Polonya’daki gazetecilik, bilim ve edebiyat yayınlarında Çerkesler, Çerkes öznelliği, ulusun gelişimi ve korunması için umutlar ve diğer birçok önemli konu gündeme geldi.
Birçok konu yoğun ilgi gördü ve tartışıldı.
İkinci çalışma gününde, Eyad Yogaur’un önderliğinde, farklı ülkelerden Çerkeslerin katıldığı ve katılımcıların projeyi ve Polonya Parlamentosu da dahil olmak üzere dünya ülkelerinde Çerkes soykırımını tanıma olasılığını tartıştıkları bir yuvarlak masa toplantısı düzenlendi. Kültür, bilim ve Çerkeslerin bugünkü durumuyla ilgili gündem konuları tartışıldı ve katılımcılar tüm bu alanlarda kendi bakış açısını belirtti.
2016 yılından bu yana farklı ülkelerin diasporalarında gelişen ve tartışması ABD’de ki Çerkes-Adige Xase’sinde devam edecek olan Çerkes sorunun çözümüne ilişkin toplantı tarihi de masaya yatırıldı.
Bilimsel konferansın sonucunda, Çerkes sorunu üzerine bilimsel temelli en iyi çalışma için 19. yüzyılda Rus-Çerkes savaşı sırasında Çerkeslerin yanında savaşan Polonyalı subay Teofil Lapinsky’nin adını taşıyacak Lapisnkiy ödülü verilmesi kararlaştırıldı.
Kaynak : Черкесский Культурный Центр circassiancenter.org
