Adıge Cumhuriyeti sınırları içerisinde yer alan ve tarihi Abdzah dağlarında, Rusya Federasyonu devlet başkanı Putin için tatil kompleksi inşaatı yapılıyor. Daha önce Rusya’yı ciddi imaj kaybına uğratan Gelencik (Hulıjıy) yakınlarında Putin’in sarayı olarak adlandırılan yapı siyasi rakip Navalniy tarafından ortaya detaylarıyla çıkarılmış ve bu haber tüm dünyada ilgiyle takip edilmişti.
Doğaya geri dönüşü mümkün olmayacak zararlar verecek olması nedeniyle Rusya Federasyonu devlet başkanı Putin için inşa edilen bir diğer VIP projenin detaylarını siz değerli Ğuaze okurları için derledik.
ANO-Eko-Suça Karşı Sivil İnisiyatifinin verilerine göre 2002 yılının sonunda, Rusya’nın o zamanki Doğal Kaynaklar Bakanı Vitaly Artyukhov, “Devlet Kafkas Doğal Biyosfer Rezervinin” bir parçası olarak entegre bir araştırma ve teknoloji merkezinin kurulması üzerine” 789 numaralı emri imzaladı. Bu belgeye göre, “bilimsel merkez” in görevleri arasında “Biyosfer test sahasının korunmasını sağlamak, araştırma yapmak, teknolojik ve çevre eğitimi, çevresel izleme, Batı Kafkasya’daki biyosinozların üretkenliğini incelemek için deneysel çalışmalar” maddesi eklendi.
Merkez’in inşaatı 2003 yılında herhangi bir izin belgesi olmadan ve devlet çevre incelemesinin olumlu bir sonucunun yokluğunda başladı. 2004 yazında, «Biyosfer-1 isimli tesisinin temeli tamamlandı ve servis personeli için bir konaklama (‘pansiyon’) projesi olacak “Biyosfer-2” tesisi inşaatına başlandı.
2004 yılında, inşaatı “yasallaştırmak” için, Rusya Federasyonu Devlet Başkanı İdari Dairesi, Lunnaya Polyana alanını rezervden geri çekme sürecini başlattı. Biyosfer-1 tesisinin inşasının başlangıcından bu yana, Kafkas Rezervinden 40 hektarlık bir arazi Dagomıs sağlık kompleksine kullanım için devretmesi “mümkün olan en kısa sürede” talep edildi ve daha sonra inşaat alanı genişletilerek tesisin ikinci etabına geçildi.
2005 yılında Rusya Doğal Kaynaklar Bakanlığı rezervin sınırlarını ‘netleştirdi’. Buna göre 105,7 hektar özel koruma altındaki doğal alandan çekildi ve özel olarak korunan doğal alandan düşen bölgenin sınırları, ‘garip’ bir şekilde “Biyosfer Bilim Merkezi” inşası için gerekli arsanın dış hatlarına kadar genişletilmiş oldu ve böylece arazi sorunu çözüldü.
2007 yılına gelindiğinde, rezidans ve “pansiyon” projesi neredeyse tamamlandı, kayak pistlerinin döşenmesi için yoğun çalışmalar başladı. Özellikle alandaki köknar ormanında izinsiz olarak teleferik için konut girişinden teleferiğe kadar açıklık kesildi.
Yapılan bu yasadışı ağaç katliamı, projeden bihaber olan Kurcıps ormancılık işletmesi çalışanları tarafından şans eseri tespit edildi. Adıge Cumhuriyeti Maykop bölgesi İçişleri Müdürlüğünce 5070431 sayılı ceza davası açıldı ancak Rusya Federasyonu İçişleri Bakanlığı öncülüğünde dava bir süre sonra kapandı.
2007 yılında, Rusya Federasyonu Cumhurbaşkanı İcra Kurulu Başkanı Vladimir Kojin’in Rusya Doğal Kaynaklar Bakanı Yuri Trutnev’e yazdığı bir mektup yayınlandı ve ‘ROSNEFT’ şirketinin inşaat ile ilgisi ortaya çıktı.
İnşaat çalışmaları karayolu olmaması nedeniyle kargo helikopterleri ile gerçekleştiriliyordu. Bu nedenle ROSNEFT, Biyosfer kompleksinin yeri için 105,7 hektara ek olarak, Lunnaya Polyana’ya gidecek bir yolun inşası için rezervden 400 hektar daha istedi. Uzun süren ihaleler sonucunda 100 hektar ek olarak rezervden çekildi ve Maykop ilçe idaresi başkanının 11 Aralık 2007 tarihli 1641-z kararnamesi ile toplam alanı daha fazla olan bir arazi (200 hektardan fazla) ROSNEFT’e 49 yıllığına kiralanmış oldu.
2007 yılında yine izin alınmadan, Krasnodar Bölgesi’nin Chernigovskoye, Apsheronskoe’den inşaat alanına doğru tam teşekküllü bir otoyol inşaatına başlandı.
Alanın statüsü ve itirazlar
1999 yılında, Batı Kafkasya’nın özel olarak korunan bu doğal alanı, toplam 282,5 bin hektar ile Dünya Doğal Miras alanına dahil edildi. Koruma altına alınan alan, bir tampon bölge ile Kafkas Devleti Doğal Biyosfer Rezervi, Büyük Thaç doğa parkı, Buynıy Sırtı, Yukarı Tsise Nehri ve Yukarı Pşekha ve Pşekhaşha nehirlerini içermekte idi.
2007 yılı sonunda, Dünya Doğal Miras Merkezi, UNESCO Rusya Federasyonu temsilciliğine gönderdiği mektupta, Batı Kafkasya doğal miras alanında yapılan yol inşaatı, yasadışı ağaç kesimi ile ilgili endişelerini dile getirdi ve nisan 2008’de, Kuzey-Batı Kafkasya Çevre İzleme örgütü ve Greenpeace Rusya’nın girişimiyle UNESCO Dünya Mirası Merkezi, yol inşaatı sonucunda doğal alana yönelik tehditleri incelemek için Lunnaya Polyana’ya gezi düzenledi.
Uzmanlar, yol inşaatı sırasında Pşekha Nehri’nin üst kesimlerindeki bakir ormanları nasıl yok edildiğine şahit olduklarında adeta şok geçirdiler. Adıge Cumhuriyeti Rosprirodnadzor ofisi, UNESCO uzmanlarının huzurunda, yüklenici firmaya Adıge Cumhuriyetindeki yol projesini ve ağaç kesme işlemini askıya alma emri çıkarmak zorunda kaldı (23.04.2008 tarih ve 533 sayılı karar).
Bununla birlikte, çalışmalar Haziran 2008’e kadar devam etti. Doğal Kaynaklar Bakanı Yuri Trutnev’in emriyle, «Batı Kafkasya» rezervi içindeki inşaat çalışmalarının sona erdirilmesine ilişkin bir maddenin yer aldığı protokolü imzaladı. Yol yapım çalışmaları tamamen durduruldu.
2011 yılında, Soçi tarafından «Biyosfer» kompleksine erişim yolunun sağlanması için alternatif bir seçenek ortaya çıktı: İdare, Solokh-Aul (Lazarevskiy ilçesi, Soçi) ‘dan «Babuk-Aul» köyüne bir kordon oluşturacak yol inşası için ihale duyurusu yaptı. Resmi olarak proje “Batı Kafkasya rezervi Meteoroloji istasyonuna giden yol “olarak adlandırıldı. Projeye göre bu yolun en az 10 kilometresi doğrudan koruma altındaki Batı Kafkasya rezervi topraklarından geçmeliydi.
İnşaat 2013 yılının başında başladı ve Rusya Federasyonu kırmızı veri kitabında ( nesli tükenmekte olan hayvan, bitki ve mantar türlerinin yanı sıra Rusya topraklarında bulunan bazı yerel alt türlerin belgelendiği, devletin bastığı kitap ) belirtilen ve Şahe Nehri vadisinde yer alan yüzlerce yıllık Kolhida şimşir ağaçları katledildi.
Ekolojistler, Solokh-Aul’dan Babuk-Aul’a kadar inşa edilen tüm yol boyunca, inşaat ekipmanlarının her yerde toprak örtüsünü ve su yollarını bozduğunu ve bu nedenle yamaçlardan akan suyun Şahe nehrinin yönünü çevirdiğini, alabalık ve nadir bir tür olan atlantik somonu için bir yaşam alanı olan Şahe nehrinin çamur akıntısına karıştığı belirttiler.
Bitmeyen yol
2013 yılı içerisinde faaliyetlerinde polis ve savcılığın çok sayıda ihlal tespit ettiği inşaat firması YUPK.Stroy’un yaşadığı sorunlar nedeniyle 2014 yılı sonu itibarıyla yol tamamlanmamıştı. Ek olarak, yapım aşamasındaki yol birkaç kez Şahe Nehri tarafından sular altında kaldı ve bu da işlerini oldukça zorlaştırdı.
Lunnaya Polyana’ya gidecek tüm yol projelerinin hayata geçirilememiş olmasının ana nedeni 2014 Soçi Olimpiyatlarıydı. İlk projede (Chernigovskoe köyünden gelen yol, “kuzey seçeneği”), yetkililer, UNESCO Dünya Mirası Komitesinin konuya dahil olmasıyla Soçi olimpiyatları arifesinde itibar kaybına maruz kalmak istemediler.
İkinci yol projesinde (“güney seçeneği”), doğanın yol projesine adeta isyan etmesi zaman kaybına neden oldu ve 2013 yılı içinde bu yolu tamamlamak için zaman yoktu: Soçi olimpiyatları kapıdaydı.
3 koldan doğa katliamı
İlk yol projesinin (Chernigovskoe köyünden gelen yol, “kuzey seçeneği”) durdurulmasından tam 10 yıl sonra, 2018’de beklenmedik bir şekilde, tedarik alanında faaliyet gösteren Birleşik Bilgi Sistemi web sitesinde, projenin çeşitli aşamalarının tasarımı için dört ihale ortaya çıktı. “Chernigovskoe ile Dagamıs otoyolu”.
Bu sefer ihaleyi açan Krasnodar bölgesi Ulaştırma Bakanlığı idi.
İhale dokümantasyonundaki açıklamaya göre, ilk etap rotası, Chernigovskoe köyünden Adıge Cumhuriyeti sınırına kadar mevcut orman yolu boyunca gitmelidir : Bu etap tam olarak 2000’lerin sonunda inşa edilmiştir.
Yol Adıge Cumhuriyeti topraklarına girer ve burada Kuban projesi sona erer. Planlanan yolun ikinci aşaması, Serebryachka nehri vadisindeki Apşeron su alımından başlar ve Adigey sınırını geçene kadar takip eder.
Projenin üçüncü aşaması, “ana” yoldan (Lunnaya Polyana’ya) uzak bir yerleşim yerine gitmektedir. Yolun bu bölümü, mevcut orman yolu Chernigovskoye’den ana yola doğru açılacaktır. İlgili arazi ile ilgili bilgiler incelendiğinde «Biyosfer Bilim Merkezi»ne giden bir yol yapıldığı açıktır.
Projenin dördüncü aşaması ise yol ve operasyonel altyapının inşası ile ilgili olduğu anlaşılmaktadır.
Proje ne kadara mal olacak ?
Bu konu karmaşık olmakla birlikte elde edilen bilgiler yok değil. Putin’in kışlık sarayına giden yolun gideri ilginç bir şekilde federal bütçeden değil bölge sakinlerinden elde ediliyor.
Çevre suçlarını araştıran sivil girişim ekibinin derlediği bilgilere göre yol tasarım çalışmasının tek başına 300 milyon ruble’den fazlaya mal olduğunu belirlendi.
Açılan ihalede projenin ilk etabını «Krasnodaravtodorproekt» , ikinci ve üçüncü etabını «Injproektstroy» ve dördüncü etabını «Yugavtodorproekt» firmaları aldı.
Çevre örgütlerinin inşaatı yerinde inceleme talepleri kabul edilmedi ve yasal olarak da çeşitli yöntemler ile engellendi. Açılan davalardan da kamu ve çevre yararına bir karar çıkmadı.
Yol yapım ustası Kumpilov ve UNESCO
Adige cumhuriyeti sınırları içerisinden geçecek yolun yangın söndürme yolu olduğu açıklandı (Çevre Koruma ve Doğal Kaynaklar Dairesi’nin mektubu). Ancak yangın söndürme yolu için iki şeritli yol genişliğinde alan açılması yapılan açıklamayı doğrulamadı. Yolun bu kapsamda belgelerde yer almasıyla, doğal miras alanından yolun geçirilebileceği düşünüldü. Çünkü doğal miras alanında otoyol projesi gerçekleştirmek Rusya’nın uluslararası yükümlülüklerini ihlal ediyor. Adıge Cumhuriyeti yetkilileri dünya doğal miras alanından Putin’in kışlık sarayı için otoyol geçirmek için bu bahaneyi buldular.
Kumpilov söz konusu yolun 10 kilometrelik kısmının 1,94 Milyar rubleye mal olacağını ve bunun bir kısmının federal bütçeden kalan kısmının Adıge Cumhuriyeti bütçesinden karşılanacağını açıkladı.
Kumpilov’un sözlerinden alıntı yapan RIA Novosti, başka ilginç detaylar da verdi. Örneğin, bölgede hafriyat çalışmaları yapılmış, yol tabanının alt tabakası yerleştirilmiş, betonarme borular yerleştirilmiş ve yol planın yaklaşık% 30’u tamamlanmış.
Ancak Kumpilov bu skandal proje ile ilgili övündüğü açıklamayla aslında resmi söylemin ( yangın önleme yolu ) dışına da çıkarak bunun bir otoyol projesi olduğunu ortaya koydu.
Putin’in kışlık sarayı olan Lunnaya Polyana’ya giden yolun Adıge Cumhuriyetinden geçen kısmını, sahibi ve genel müdürü Murat Kumpilov’un Takhtamukay’dan yakın arkadaşı olduğu belirtilen Asker Gissovich Habahu’ya ait olan Dortransservice şirketi tarafından gerçekleştiriliyor.
Asker Habahu aynı zamanda hayırsever olarak tanınıyor ve Adıgey’in Zaferi madalyası, Kuban’ın gelişimine katkılarından dolayı 3. derece liyakat ve benzeri ödülleri bulunan birisi olarak tanınıyor.
Çevre örgütleri bu projenin yanı sıra Putin’in kışlık sarayı için ihlal edilen ve bu ihlallerin yasal dayanaklarının aslında tüm Rusya’daki doğa katliamı için mevzuata atıf yapılarak nice projenin hayata geçirilebileceğinden çekiniyorlar (Örneğin 2000’li yılların başında Transkafkasya otoyolu projesinde Karaçay – Çerkesya cumhuriyetinden Soçi’ye otoyol projesi gündeme gelmişti.)
“Sobesednik” (Muhatap) dergisi haberi – Kavkaz Uzel
Adıgey’de, üç kilometrelik kayak pistleri ve teleferiklerin eşlik ettiği bir dağ evi, devletin başındaki Putin için kişisel bir kışlık tatil yeri olarak kullanılıyor; “Sobesednik” (Muhatap) dergisine göre dağ evi devlet bütçesinden ödenen parayla inşa edildi ve FSB-FSO tarafından korunuyor.
“Sobesednik” dergisinin Mart ayında Krasnaya Polyana tatil beldesi yakınında bulunan “Açipse” dağ evi hakkında bir makale yayınladığını bildirdi. Söylenene göre dağ evi, Vladimir Putin’in kışlık ikametgahı.
Oleg Roldugin makalesinde Vladimir Putin’in kayak da dahil olmak üzere iyi durumdaki fiziksel görüntüsünü sergilemeyi sevdiğini, ancak Adıgey’de kış tatili için, kendisine özel bir kayak merkezi inşa edildiğini belirtti, Oleg Roldugin “Sobesednik” dergisinin web sitesinde yayınlanan haberinde artık demokrasi oyunlarının yerini gizlilik aldı diyor
Resmi belgelere göre helikopter pisti ve teleferikleri olan dağ evi “Rosneft” Şirketine ait ve “Biyosfer” bilim merkezinin test sahası olarak adlandırılıyor. Buna rağmen, güvenlik görevlileri, inşaatçılar ve yerel sakinler uzun süredir Fisht Dağı’nın yamacındaki Chigursana bölgesindeki tesisin “Vladimir Putin’in kulübesi” olduğunu söylüyorlar. İçinde çeşitli tesislerin bulunduğu dağ evinin arazisi 2500 metrekare. Test alanının bilimsel bir yer olarak niteleniyor, ancak üç kilometrelik kayak pistlerini barındırıyor.
“Lunnaya Polyana” (Ay’ın Aydınlattığı Çayır) olarak bilinen yer, Cumhurbaşkanlığı Mülk Yönetimi Departmanının girişimiyle Kafkas Tabiat Rezervi’nin elinden alındı ve böylece 2000’li yılların başlarında buradaki inşaatı yasallaştırmak mümkün oldu. “Rosneft” şirketi resmi müşteri olmasına rağmen, Cumhurbaşkanlığı Mülk Yönetimi Departmanı inşaattan sorumluydu. “Sobesednik”in haberine göre, “test alanı” binaları ve bunlara giden yol – tamamı yaklaşık 50 milyar ruble değerinde – bütçeden ayrılan parayla finanse edildi.
Kavkaz Realli haberine göre 13 Mart’ta Başbakan Mikhail Mişustin tarafından yayınlanan bir emre göre, Kafkas Rezervi ve Batı Kafkasya UNESCO Dünya Miras Alanı’nın bir parçası olan Lago-Naki platosu ve Fişt-Oşten sıradağlarında poligon oluşturulabilecek. Yeni statü sayesinde burada turistik faaliyetler geliştirmek ve inşaat yapmak mümkün olacak.
Sadece Rusya’da değil, dünyada da doğal rezervin benzerleri olmamasına rağmen, kayak merkezleri bu alan boyunca görünebilir. Adıge Cumhuriyeti yetkilileri ısrar ediyor: Altyapının oluşturulması bu bölgenin geliştirilmesine yardımcı olacak ve cumhuriyetin bütçesine turist akışından önemli katkılar yapacak.
Rusya Doğal Kaynaklar ve Ekoloji Bakanı Alexander Kozlov, “Bu bölgelerin çevresel durumunun yanı sıra, bunlar üzerinde gerçekleştirilen 2herhangi bir faaliyet gerçek anlamda sıkı bir kontrol gerektirecektir.” ded ve ekledi ”Çevre standartlarına ve gereksinimlerine uyum bu bölge için bir önceliktir “.
Ancak ekolojistler bu açıklamalara güvenmiyor. Soçi olimpiyatları öncesinde de Rusya Federasyonunu yöneten en üst düzey yetkililerin dahi çevre ve doğaya zarar verilmeyeceği sözünün tutulmadığını, su kaynaklarının zarar gördüğü başta şimşir ormanları olmak üzere doğanın tahribata uğratıldığını söylüyorlar.
13 bin hektardan biraz daha fazla olan Lago-Naki platosu, 1992 yılında Adıge Cumhuriyeti hükümetinin kararı ile Biyosfer depolama alanı olarak görünen bu bölge Kafkas rezervine devredildi . Fişt-Oşten dağları depolama alanına başlangıçta dahil değildi, çünkü rezervin ana topraklarının bir parçasıydı ve daha yüksek bir koruma statüsüne sahipti.
Kafkasya ekolojik bölgesindeki WWF-Rusya temsilci ofisi direktörü Valery Shmunk, “Her iki bölge de UNESCO alanının sınırları içinde yer aldığından, Dünya Mirası Merkezi’nin karşı çıkabileceği herhangi bir faaliyet Rusya için imaj riski taşımaktadır” dedi.
İmza kampanyası başlatıldı
Kafkas Rezervinin (Lago-Naki) bir kayak merkezine dönüştürülmesine izin vermeyeceğiz! başlıklı imza kampanyasını 5.4.2021 tarihiyle 38.500 kişi imzaladı.
Sergey Strogonov tarafından başlatılan imza kampanyasında katılımcılara süreci anlatılırken bu projenin gerçekleşmesi durumunda koruma altındaki bölgelerde uygulanan tahribatın önünü açacak ve yıkım için emsal olacak Kuzey Kafkasya’nın incisi olan bu bölge yok edilecektir şeklinde imzacılara çağrıda bulunuyor.
Kaynak : ANO-Eko-Suça Karşı Sivil İnisiyatifi, Sobesednik dergisi, Kavkaz-Uzel, Kavkaz Realli, WWF-Rusya temsilciği, Yeşil Lig Krasnodar Şubesi
Ğuaze
