Kısa bir durgunluğun ardından, Çeçen-İnguş toprak anlaşmazlığı Kasım ayında yeniden tırmandı. Son gerginliğin sebebi, Çeçen yol işçilerinin İnguşetya sınırında yaptıkları çalışmalardı.
11 Kasım’da Çeçen yol işçilerinin farkına varan İnguş köyleri sakinlerinin Çeçen makamlarını kasıtlı provokasyonla suçlamasıyla başladı. İnguşların hoşnutsuzluğu, Çeçenyavtodor’un Fortanga nehir yatağı bölgesindeki İnguş tarafı ile koordine edilmeyen yol çalışmalarından kaynaklandı.
Çeçenya lideri Ramzan Kadırov, 17 Kasım’da “İnguşetya’da kendi siyasi amaçları için ulusal kart oynamaya çalışan provokatif bir grup faaliyet gösteriyor” diyerek tartışmadan uzak durmadı.
Ramzan Kadırov, ‘Dudayev tarafından yasadışı olarak İnguşetya’ya devredilen’ araziyi geri almakla da tehdit etti.
Ancak Çeçen-İnguş anlaşmazlığının doruk noktası, Çeçen güvenlik güçlerinin iki cumhuriyetin sınırındaki askeri tatbikatları oldu.
24 Kasım’da Ramzan Kadırov, üzerinde Çeçenya bayrakları ve Çeçenya başkanının resimlerinin asılı olduğu özel karakollar kurulması ve askeri teçhizat yerleştirme emri verdi.
Kadırov, tatbikat gerekçesini dünyadaki gergin duruma bağladı. Ancak sosyal medyada tepkilerini ifade eden İnguşlar bu tatbikatı, İnguşetya’nın toprak bütünlüğüne bir tehdit olarak algılıyorlar.
Çeçen siyaset bilimci, devlet adamı, halk figürü ve Kafkasya Halkları Meclisi Başkanı Ruslan Kutaev konuyla ilgili düşüncelerini paylaştı :
“Söz konusu bu topraklar, daha önce 1934 yılına kadar Çeçen Özerk Bölgesi’nin bir parçasıydı. İnguş ve Çeçen özerk bölgelerinin tek bir Çeçen-İnguş cumhuriyeti olarak birleştirilmesi süreci 1934’te başladığında, İnguşetya’nın Sunjensky ve Malgobek bölgelerinin toprakları Çeçen özerk bölgesinin bir parçasıydı. Dudayev zamanında bu topraklar İnguşetya’nın bir parçası olduğunda, ben de Çeçen hükümetinin bir üyesiydim ve İnguşetya’ya anlayışlı davrandık. Çünkü cumhuriyet kurmak için çok az toprakları vardı. Ve bu toprakları İnguşetya’nın lehine terk ettiler. Ancak bu topraklar Çeçenlere aitti. Kadırov bu ilkeyi kabul ederse, bu toprakları Çeçenya’ya geri katabilir”
Rus etnolog, Rusya Bilimler Akademisi Etnoloji ve Antropoloji Enstitüsü Kafkasya Bölümü Araştırmacısı, Kosıgina Tanzila Çabiyeva, Ramzan Kadırov’un açıklamalarının giderek yasal çerçevenin ötesine geçtiğine inanıyor. Bu da iki kardeş halk arasındaki çelişkileri daha da şiddetlendiriyor.
Durumun vehametine dikkat çeken Çabiyeva : “Çeçenler İnguşları Şeriat yasasını kabul etmeye çağırdıklarına dair yüksek sesle açıklamalar yapıyorlar. Bu da ciddi bir krize ve diyalog eksikliğine yol açıyor. Bu, yetkililerin halka ne kadar uzakta olduğunun ciddi bir göstergesidir” diyor.
Çabiyeva’ya göre göre, federal merkezin gelişigüzel tepkisi de iki halk arasında ortaya çıkan anlaşmazlıkların çözümüne katkıda bulunmuyor :
”Kadirov’un Kasım ayı içinde yapıtğı açıklamalar, Çeçenlerin İnguşetya’nın daha da geniş toprakları üzerinde hak iddia ettiğini açıkça ortaya koydu. Bu durumda İnguşlar toprak kaybetmekten ve Rusya Federasyonu içindeki cumhuriyetin varlığını kaybetme korkusundan bıkmış durumda”
İnguş insan hakları aktivisti Magomed Mutsolgov’a göre esas sorun, Moskova’nın müdahale etmemesi ve Rusya Federasyonu vatandaşlarına ülkedeki dikey gücün yasaların üzerinde olduğunu göstermesidir.
Kadirov ve Daudov, Putin tarafından inşa edilen iktidarın dikey güç yetkilileri. Rusya Federasyonu vatandaşlarına ülkemizdeki bu gücün hukukun üzerinde durduğunu ve halkın hukukun dışında olduğunu göstermektedir. İnsan hakları aktivisti, ülkenin “özelleştirildiğini” ve özgürlüğüne düşkün insanların ve sivil toplum örgütlerinin yabancı ajan ilan edildiğini söyledi.
İnguşetya lideri Mahmud-Ali Kalimatov, Fortanga’daki çalışmalar ve iki cumhuriyet sınırındaki askeri tatbikatlar hakkında kamuoyuna yorum yapmaktan kaçındı.
Kaynak : Caucasus Times, Kavkaz Realii
Çeviri : Ğuaze
