ЦIыф лъэпкъыбэ дахэу зыщызэдэпсэурэ Адыгеим ныдэлъфыбзэ пэпчъ мэхьанэ щы-
раты. Сыда пIомэ цIыфыр цIыфым фэзыщэрэр, езыгъэшIурэр, хэти игугъэ-гупшысэхэр къыриIотыкIынхэмкIэ анахь амалышIоу иIэр ыбз ары.
Ныдэлъфыбзэм икъэухъумэн кIэлэцIыкIу IыгъыпIэм къыщежьэ. Тыбзи тIулъын, тихабзи тхэлъын фае адыгэ лъэпкъыр псэуным пае.
Непэрэ мафэм адыгабзэкIэ гущыIэхэрэм япчъагъэ нахь макIэ мэхъу. Мы гумэкIыгъор дэгъэзыжьыгъэным пае республикэм ит гурыт еджапIэхэм ыкIи кIэлэцIыкIу IыгъыпIэхэм федеральнэ къэралыгъо шапхъэхэм адиштэу ныдэлъфыбзэр нахь игъэкIотыгъэу ащызэрагъашIэ хъугъэ. Мыекъуапэ дэт кIэлэцIыкIу IыгъыпIэу N 38-м икIэлэпIоу Нэгъой Азэ проектэу «Бзэр — лъэпкъым ылъапс» зыфиIорэм дэлажьэ.
— Сабыим иуахътэ нахьыбэу зыщигъакIорэр кIэлэцIыкIу IыгъыпIэр ары, — къеIуатэ Азэ. — КъыткIэхъухьэрэ лIэужхэм яныдэлъфыбзэ, ятарихъ, якультурэ ашIэным тынаIэ тет. Проектэу «Бзэр — лъэпкъым ылъапс» зыфиIорэр кIэлэцIыкIухэм зэрашIогъэшIэгъоныщт шапхъэм илъэу зэхэдгъэуцуагъ. ШIыкIэ зэфэшъхьафхэр дгъэфедэзэ адыгабзэм идесэхэр гъэшIэгъонэу зэхэтэщэх, сабыйхэм сурэт нэрылъэгъухэмкIэ гущыIэхэр нахь дэгъоу зэрагъашIэ. АдыгабзэкIэ тыздэгущыIэрэ кIэлэцIыкIухэм нахьыбэрэмкIэ урысыбзэкIэ джэуап къатыжьы, ащ пае гущыIэ зырызэу адыгабзэр зэтэгъашIэ. IофшIэн гъэшIэгъонхэр, гъэцэкIэн зэфэшъхьафхэр, адыгэ пшысэхэм якъэгъэлъэгъонхэр, зэнэкъокъухэр, джэгукIэхэр бэу зэхэтэщэх.
Лъэхъанэу тызхэтым къыздихьырэ зэхъокIыныгъэхэм ялъытыгъэу Нэгъой Азэ иIофшIэн егъэпсы, джэгукIэ гъэшIэгъонхэр адыгабзэкIэ афызэхещэ. Пшъэрылъ шъхьаIэу кIэлэпIум зыфигъэуцужьырэр ныдэлъфыбзэм кIэлэцIыкIухэр рыгущыIэнхэ алъэкIыныр ары. ДжэгукIэхэу «Хьамлащэ», «ПэIокIадз», «ЧэрмэчэцI», «Шыу», «КъашIэлъ, сыд зыщыщыр?», нэмыкIхэри кIэлэцIыкIухэм ашIогъэшIэгъоных. Джащ фэдэу ишIуагъэ къакIоу ыгъэфедэрэмэ ащыщ адыгэ орэдхэм язэгъэшIэн.
— Ныдэлъфыбзэр лъэпкъ пэпчъ ыпс, итамыгъ. Тиныдэлъфыбзэ тэмабгъу, кIочIэшху. Дахэу щыIэр зэкIэ епIолIэн плъэкIыщт. Тыбзэ гущыIэ щэрыохэмкIэ бай, дахэ. Ар къызIэкIэхьащтыр зыбзэ Iоф дэзышIэу, шIу зылъэгъоу, илъэпкъ уасэ фэзышIырэр ары. Ащ пае тиныдэлъфыбзэ дэгъоу зэрядгъэшIэщтым тыпылъ, — хегъэунэфыкIы Азэ.
Мыщ дэжьым къыхэгъэщыгъэн фаер бзэ лые зэрэщымыIэр ары. ЦIыф лъэпкъ пэпчъкIэ иныдэлъфыбзэ — ибаиныгъэ шъхьаI. «Жэр шъхьэм илIыкIу» аIо адыгэмэ. Ар къеушыхьаты культурэ дахэу тиIэм. Бзэр щэIэфэ лъэпкъыр псэущт ыкIи икультурэ щыIэщт. Хэтрэ цIыф лъэпкъи ежь ыбзэрэ ихабзэрэ егъашIох, къеухъумэх, къегъэгъунэх. Лъэпкъыр зыгъэпсэурэр бзэр ары.
КIэлэцIыкIу IыгъыпIэм ипащэу Татьяна Поломарчук къызэриIуагъэмкIэ, сыд фэдэ Iофтхьабзэ кIэлэпIухэм рахьыжьагъэми, адырегъаштэ.
— Бзэ пIумылъэу угупшысэн плъэкIыщтэп. Арышъ, бзэмрэ гупшысэмрэ пытэу зэпхыгъэх. КIэлэцIыкIум апэ иныдэлъфыбзэ дэгъоу рыгущыIэшъун фае, нэмыкIыбзэ къыгурыIоным пае. Проектэу «Бзэр — лъэпкъым ылъапс» зыфиIорэм тыкъыщымыуцоу ныдэлъфыбзэм хэхъоныгъэ ышIыным тапэкIи тыдэлэжьэщт, — къыIуагъ Татьяна Поломарчук.
ГущыIэр кIочIэшху. Зэпыйхэр зэрегъэшIух, зэшIухэр зэпый ешIых, заохэр къырегъажьэ, мамырныгъэр дунаим тырегъэлъы, зэкъошныгъэр егъэпытэ, сымаджэр ылъэ тырегъэуцожьы. ЦIыфым шIошъхъуныгъэ къыреты, неущырэ мафэр лъегъэкIуатэ.
Лъэпшъыкъо Фатим.
Адыгэ Макъ
