Karaçay-Çerkesya Cumhuriyetinde yer alan Karaçayevsk şehrine 7 km. uzaklıktaki Oset köyü Imeni Kosta Khetagurova (Osetçe : Лабæ) yakınlarında yer alan ve 10.YY sonlarına tarihlenen, bizans mimarisiyle inşa edilmiş kilisenin durumu ilgili olarak uzun yıllardır devam eden tartışmaların tarafı olan Karaçay Halk Kongresi, Rus Ortodoks Kilisesi Patriği Kirill’e mektup yazdı. Pyatigorsk ve Çerkessk Başpsikoposu Denis Anatolyeviç Kuryanov’un bölgede yürüttüğü dini faaliyetleri yasalara aykırı ve tehlikeli olduğunu belirten Karaçay Halk Kongresi mektupta şu ifadelere yer verdi,
‘Çuana Dağı’ndaki tapınağın çevresinde Başpiskopsun eylemleri sonucu ortaya çıkan gergin durumdan rahatsız olduğumuzu ve endişelerimizi dile getiriyoruz. Başpsikopos Karaçay-Çerkesya savcılığının kilisenin durumuna ilişkin aldığı kanun ihlalinin ortadan kaldırılması, dini törenlerin kategorik olarak yasaklanması yönündeki kararını sistematik ve kasıtlı olarak ihlal ediyor. Eski Alanya topraklarındaki, eski Hristiyan döneme ait kilisede, Ortodoks ayinleri düzenliyor. Bu amaçla askeri personeli, genç orduyu (E.N.), Kazakları, Oset toplumu temsilcilerinin bir kısmını yanlarına çekerek ideolojik, etnik ve mezhepler arası düşmanlığı körükleyecek fikirleri beslemektedir. Sonuç itibariyle bu faaliyetler Karaçay-Çerkesya’da olumsuz bir psikolojik ortam yaratmaktadır.’
Kilisenin, eski Hristiyan (henüz kilisenin mezheplere bölünmediği) döneme ait olduğunu belirten kongre, Ortodoks kilisesine ait olmadığını ve kiliseyi tanıtma amacıyla üzerinde Osetçe yazılı birçok afişin asıldığını ve bu afişleri kimin astığı ve kimlerin sorumlu olduğunun bilinmediği ifade edildi.
Mektupta ayrıca Hristiyan inancına aykırı eylemlere de dikkat çekti
‘ Yerel toplulukların (Osetlerin), bu eski Tek Tanrılı Hıristiyan kilisesinde “Uastyrdzhi” (üç ayaklı ata binen) isimli pagan sembolleri sergilenmesi daha da anlaşılmazdır. “Uastyrdzhi” ve ortodoksluktaki St. George aynıdır. Bozuk bir din anlayışına sahip kişilerin, eski bir Hıristiyan mabedini pagan tapınağına dönüştürmelerine kasten izin verildiğine dair güçlü bir izlenim var. Tüm bunlar, ülkenin çok uluslu ve çok mezhepli bölgelerinden birinde, sadece Karaçay-Çerkes Cumhuriyeti’nde değil, tüm Kuzey Kafkasya topraklarında etnik nefretin kışkırtılmasına katkıda bulunacak imalar ve provokasyonlar için verimli bir zemin teşkil etmektedir.’
Bölgenin yerlisi Osetlerin (2010 nüfus sayımında 3.142 kişi) uzun süredir ağırlıklı olarak Karaçayevsk kentinde yaşadıklarını ve bu süre zarfında kendi kiliselerini inşa etmeye yönelik hiçbir taleplerinin olmadığı belirtildi ve söz konusu eski dönem mabedinin Rusya Federasyonu Tarihi ve Kültürel Mirası Listesine alındığını ve korumaya tabi olduğu belirtildi. Mektupta ayrıca buna rağmen izinsiz ve kanunsuz bir şekilde kilise içerisinde tadilat ve birtakım dini motiflerin çizildiği belirtildi.
Kongre yazdığı mektupta, Başpsikopsu mevcut sorunları konuşmak ve çözüm bulabilmek için yuvarlak masa toplantısına davet ettiklerini ancak bir dönüş alamadıklarını, ‘provakatör’ başpsikopsu görevden almalarını Rus Ortodoks Kilisesi Patriği Kirill’den talep etti.
Mektupta Alan topraklarının Ortdokos kilisesinin yetki alanında olmadığı, Rusya Anayasası 14. maddesinde belirtildiği üzere Rusya Federasyonunun laik bir ülke olduğu belirtilirken, Karaçay-Balkarların Alanların torunları oldukları belirtilerek geçmişte gezgin ve yazarların Karaçay-Balkarlar için yazdıkları övgü dolu sözlere yer verildi.
Kilisenin Tarihi ve Bölgede Yaşanan Sorunlar
Kilise 19.YY sonlarında Alexander-Athos manastırının kilisesine dönüştürüldü. Kilise restore yeniden restore edildi; duvarları yeniden sıvandı, çatı onarıldı ve şapeller yeniden inşa edildi.
2007 yılında Kosta Khetagurov köyü sakinleri, Karaçay-Çerkes Cumhuriyeti hükümetine yapılan bir dizi itirazın ardından kilisenin izinsiz onarımını yaptı. Sonuç olarak, bu orijinal işçiliğin bir kısmı kayboldu. Kilisede çeşitli dönemlere ait Yunanca, Arapça, Gürcüce, Ermenice ve Rusça yazıtlar ve çok sayıda damga (aile arması) var.
30 Nisan 2011’de kimliği belirsiz kişiler tapınağı ateşe verdi, ancak yangın hızlıca söndürüldü ve iç mekan ve simgeler zarar görmedi. 16 Şubat 2016’da Rusya’da söz konusu kiliseye adanmış gümüş bir hatıra parası piyasaya sürüldü.
Osetçe yazılı afişleri kim hazırladı ?
Karaçay Halk Kongresi yazdığı mektupta bu afişleri kimlerin hazırladığını bilmediğini belirtti öte yandan 313.000 takipçili bir sosyal medya hesabında (r15.ru) afişlerin kutsal mekanların(dzuart) tanıtılması amacıyla hazırlandığını ve bu afişleri Moskova’da yaşayan Osetlerin finanse ettiğini, böylece Alanya’nın 1.100 yıl önce Hristiyan olmasının tebrik edildiği belirtildi.
E.N.- Ekim 2015’te kurulan “Genç Ordu” Ulusal Askeri Yurtsever Sosyal Hareket Derneği, Rusya Savunma Bakanlığı aracılığıyla Rusya Hükümeti tarafından desteklenen ve finanse edilen gençlik örgütüdür.
Ğuaze
