Kabardey-Balkarya’nın Baksan bölgesinde devam eden su boru hattı inşaatı, antik höyüklerin ve yerleşim yerlerinin kısmen, bazı yerlerde ise tamamen tahrip olmasına neden oldu. Olayın kamuoyuna duyurulması ve federal makamlara yapılan başvurular üzerine Baksan bölgesi soruşturma organları harekete geçti.
Yürütülen ilk incelemenin ardından, boru hattı inşaatını yürüten “ASSO” Ltd. Şti.’nin Genel Müdürü ve Kabardey-Balkarya Parlamentosu milletvekili Alisultan Nastayev hakkında dava açılmasına gerek olmadığına karar verildi. Kararda, şirketin çalışmalarının onaylanmış proje ve tahmini bütçe belgelerine uygun olduğu ve kültürel miras varlıklarını yok etme yönünde kasıtlı bir niyetinin bulunmadığı belirtildi.
Ancak, bu karar daha sonra “erken alındığı” gerekçesiyle iptal edildi ve ek soruşturma yapılması için dosya iade edildi.
Arkeolojik Varlıklar İnşaata Kurban Gidiyor
Daha önce de bildirildiği üzere, Baksan bölgesinde 73 kilometre uzunluğunda ve 2,4 milyar ruble maliyetinde bir su boru hattı inşaatı devam ediyor. Proje, aralarında Baksan şehrinin de bulunduğu yedi yerleşim biriminin kronik su sıkıntısını gidermeyi hedefliyor.
Ancak, inşaatın geçtiği güzergâhın ya da yakın çevresinin, bölgesel ve federal öneme sahip antik höyükler ve yerleşim yerlerini barındırdığı ortaya çıktı. Ağır iş makinelerinin geçtiği alanlarda seramik kap kacak parçaları ve diğer arkeolojik eserler etrafa saçılmış durumda.
2024 yılında Kabardey-Balkarya Kültürel Miras Varlıklarını Koruma İdaresi, inşaatın durdurulması için “ASSO” Ltd. Şti. aleyhine dava açtı. “ASSO”nun kültürel mirası koruma taahhüdünde bulunması üzerine dava geri çekildi.
Uzmanlar, geç kalınarak hazırlandığını iddia ettiği “Kültürel Miras Varlıklarının Korunması” başlıklı proje bölümüne göre, 22 höyük ve iki antik yerleşim yerinde arkeolojik çalışma yapılması gerekiyordu. İlginç bir şekilde, bu bölüm olmadan proje belgeleri daha önce devlet bilirkişi incelemesinden geçmiş ve olumlu rapor almıştı. Bu durum üzerine, soruşturma, “Kabardey-Balkarya Devlet Bilirkişilik İdaresi” çalışanlarının da ifadesine başvurma kararı aldı.
Uzmanlar, diğer inşaat projelerinde de benzer sorunların yaşandığını ve bunun, kültürel mirasın korunması bölümü olmayan projelere düzenli olarak olumlu rapor verilmesinden kaynaklanan sistematik bir sorun olduğunu belirtiyor.
Vaatler Yere Düştü, Höyükler Yok Oldu
Güvenilir bir kaynağın verdiği bilgilere göre, “Zayukovskaya Dördüncü Höyük Grubu”na ait birkaç höyük, boru hattı inşaatı sırasında yok edildi. Oysa, bu höyükler “ASSO” şirketinin elinde bulunan “Kültürel Miras Varlıklarının Korunması” bölümüne göre korunmalıydı. Ancak bu ve belgede belirtilen diğer kültürel miras alanlarında hiçbir koruma yükümlülüğü yerine getirilmedi. Antik yerleşim yerlerinin bulunduğu bölgelerde bile inşaat devam etti.
Kaynağın aktardığına göre, boru hattı inşaatı sona yaklaşırken, taahhüt edilen arkeolojik çalışmalar henüz başlamış bile değil.
Kaynak : Кавказский узел
