SON KABARDA’LI Janhot Kuşuk
Bugün Kabardey’de yaşamış ileri görüşlü, soğukkanlı ve cesur siyasi figürlerden biri olan Kuşuk Janhot’dan bahsedeceğiz.
Janhot Kuşuk, Çerek nehri kıyısında bir köye sahipti, üç oğlu ve iki kızı vardı.
Kuşuk’un üç karısı olması dikkat çekiciydi.
Janhot Kuşuk, 1806 yılında 48 yaşındayken, çok zor bir dönemde Kabardey’in kıdemli prensi oldu. Kabardey Çerkesleri için oldukça zor bir dönemdi.
Kabardeyler ve imparatorluk birlikleri arasında kırk yıl boyunca süren sürekli çatışmalar, itaatsizlik nedeniyle birkaç cezalandırma seferi, bunun sonucunda yaklaşık seksen köyün yakılıp yıkılması ve Kabardey nüfusunun üç kat azalması nedeniyle yapay olarak ortaya çıkan veba ile mücadele edilmeye çalışılıyordu.
Zayıflamış, işgal edilmiş ama yenilmemiş olan Kabardey,
Kabardey Çerkesleri düşmanlarına cesur Abrek birlikleri cesaretlerini göstermeye devam etmiştir.
Kabardey’in kıdemli prens Kuşuk’tan sadece Kabardey’in güvenliğini ve Çarlık yönetimi ile iletişimde esnekliği sağlamasını değil, aynı zamanda Abreklere ve “asi olarak nitelendirilen” Kabardeylere yardım etmesini de gerekiyordu.
Dahası, Janhot Kuşuk Mekke’ye hacca giderek bir Müslüman’ın kutsal görevi olarak hac vazifesini yerine getirmiştir.
Kararsızlığa ve itaatsizliğe tahammülü olmayan Yermolov 1816’da Kafkasya’ya geldi.
Bölge insanına karşı acımasız olan Yermolov, mevcut Prens’in üç oğlunun da ileri derecede cesur abrekler olmasından hoşnut değildi.
En büyük oğlu Muhamed, Kuban’ı zorlarken Kazaklarla girdiği bir çatışmada öldürüldü.
Ortanca oğul, Georgievsk yakınlarındaki Kazak çiftliklerine yapılan bir baskına katılarak, cesurların ölümüne katıldı.
Janhot’ların eski prens ailesinin yaşayan tek oğlu, halefi olan genç Jambulat, asi dağlıların lideri olan umutsuz bir abrek olarak biliniyordu.
Jambulat, sadık arkadaşları genç prensler Kanamat Kasayev ve Roslambek Mısost ile birlikte, bin kişiye varan gruplara liderlik ederek Rus tahkimatlarına defalarca baskın yaparken görüldü.
Yermolov, Jambulat’ı bastırmaya karar verdi ve Kafkasya Kolordusu Kurmay Başkanı General A. A. Veliaminov’dan onu silahsızlandırmasını talep etti.
Veliaminov, Kuçuk’a oğluyla birlikte Nalçik kalesine gelmesi için bir emir gönderdi ve yiğitlerin mücadeleye devam etmek için Kuban üzerinden kaçtıkları köyleri yakmak üzere cezalandırıcı bir sefer düzenlemekle tehdit etti.
Jambulat babasının da kaleye gelmesine razı oldu. Sadık dostu Prens Kanamat Kasayev de Jambulat’la birlikte gitmek istedi.
1825 yılında Kabardey’in kıdemli prensi Janhot Kuşuk, Jambulat, Kanamet Kasey ve üç asilzade ile birlikte kale kapılarından içeri girdi.
Janhot Kuşhuk yavaş ve metanetli bir şekilde yürüyordu.Hac yolculuğunu simgeleyen bir sarık takmıştı.
Ateşli ve cesur Jambulat’ın silah bırakmayı kabul etmeyeceğini ve belki de Nalçik kalesinden sağ çıkamayacağını çok iyi anlıyordu…
İmparatorluk Generali Veliaminov, ateşli Jambulat ile kendisini ne kadar zor bir görüşmenin beklediğini çok iyi biliyordu.
Jambulat Kabardey’de tüm genç prenslerin en cesuru olarak bilinirdi. En pervasız girişimlere hazırdı, yeter ki Kabardey köylerinde onun kahramanlıklarını anlatılsın.
Onun muazzam cesaretinden çekinen Veliaminov, kalede dolu silahlarla 25 seçilmiş asker hazırladı.
Ayrıca Veliaminov, baba ve oğlunu birbirinden uzaklaştırmaya karar verdi. Kuşuk ve Uzdeney’i Veliaminov’un evine, görkemli süslemeler giymiş, hançeri, kılıcı ve zengin bir eyeri olan Jambulat ve Kanamat Kasey ise Kabardey’deki sarayının binasına davet edildi.
Bu iki bina arasında bir bekçi müfrezesi konuşlandırılmıştı.
Jambulat ölümle karşılaşmak için kendini daha da kararlı bir şekilde hazırladı.
Kuşuk’un korkuları da doğrulanmıştı, burada, bugün bile, şanlı Janhot ailesinin sonu olabilirdi..
Villiaminov, Jambulat’ın odasına girdi. Tercüman aracılığıyla, silahları bırakmasını, imparatorluk birliklerine teslim olmasını ve tam bir teslimiyet göstermesini istedi, çünkü kurtuluşun tek yolu buydu.
Bu sözlerin tercümesini duyan Jambulat’ın gözleri parladı. Jambulat hançerini tutarak Vilyaminov’a yaklaştı ve ona korkak bir çakal ve aşağılık bir savaş kışkırtıcısı olduğunu söyledi.
Öfkelenen Vilyaminov oradan ayrılıp evine gitti ve olanları Janhot Kuşuk’a anlattı.
General bir ültimatom verdi: ya oğlunu silahlarını bırakmaya ikna edecekti ya da Çar’ın otoritesine itaatsizlikten kurşuna dizilecekti.
Kuşuk kendisiyle mücadele etti….
Oğlunu silahsızlandırmak ona utanç getirecekti. Jambulat’ı kaleden çıkmaya ikna ederse Kazaklar bir baskın düzenleyecek ve Kabardey’e veba ve savaşlar yüzünden zayıf düşmüş bir cezalandırma seferi gelecek, o zaman da kimse sağ kalamayacaktı.
Birden iki el silah sesi duyuldu.
Janhot Kuşuk ürperdi ve arkasını döndü. Jager alayından iki asker Jambulat ve Kanamat Kasey’in ateşiyle yere düştü. Jambulat ayağıyla pencereyi tekmeledi ve hançerini çıkararak askerlere doğru savurdu, ancak çok sayıda kurşun ve bir süngü darbesi onu yere fırlattı ve ardından birkaç kurşun daha ölümle savaşmasına uzun süre izin vermedi.
Jambulat’ın sadık arkadaşı Kanamat Kasey’de aynı anda peşinden atladı, ancak yakın mesafeden birkaç el ateşle karşılaştı. Kanamat dizlerinin üzerine çöktü, askerlere bir el ateş etti ve hayatını kaybetti.
Kuşuk son oğlundan çok fazla yaşamadı ve Jambulat’ın ölümünden beş yıl sonra 1830’da Nalçik yakınlarındaki mülkünde öldü.
Bu hikayede tüm Çerkesler için bir ders vardır. Kabardey’in son prensi Kuşuk’un örneği, çok ileri görüşlü bir politikacıydı ve Kabardey tamamen fiziksel olarak yok edilme tehdidi altındayken, vatanını kurtarmak için son oğlunun hayatını feda etti.
Hayatını Kabardey’in savunmasına adayan ve ölümü bir erkeğe yakışır şekilde kabul eden cesur bir adam olan Jambulat örneği.
Kanamat Kasey örneği, arkadaşını terk etmeyen, onun ardından kendini ölüm uçurumuna atan on sekiz yaşında bir prens.
Jambulat ve Kanamat’ın ölümleri ve Janhot Kuşuk’un trajedisi Griboyedov tarafından Nalçik üzerinden İran’a elçi olarak seyahat ederken seyahat notlarında anlatılmıştır.
Kabardey’in kıdemli prensi, prensleri bir çok kötülükten vazgeçiren ve bir süreliğine onları birleştiren Kabardey’in Yüce Kadısı Abuk İshak tarafından iyi bir şekilde desteklendi.
Rus generaller ezilmiş, prensleri şarap ve votka yoluyla yozlaştırma planları başarısız olmuştu.
1807’de Kabardey’in bir başka seçkin kişiliği Abuk İshak’ın hayatı trajik bir şekilde sona erdi, zehirlendi ya da General Bulgakov aracılığıyla Kabardey’e getirilen vebadan öldü.
1809-1810 yıllarında Kambileevka nehrindeki (şimdi Osetya’da) savaştan sonra Kabardey’i vahşice yağmalayan ve halkı katleden ve Kambileevka nehrinin vebadan arta kalanları sürüklediği(yemınem k’elar , humbıleym yihıjas ) gibi üzücü bir sözümüz buradan gelmektedir, daha sonra General Bulgakov denilen bu cellat, o zamanki Rus İmparatorluğu askeri bakanı Barclay de Tolly tarafından Kafkasya’dan uzaklaştırıldı.
