Adige Cumhuriyeti Ulusal Müzesi’nde, cumhuriyette düzenli olarak 1 Ağustos’ta kutlanan Geri Dönüş Günü için küçük bir sergi açıldı. Serginin küratörü de vatana dönüş yapmış olan Şengül Iyigün, sergiyi 1990’lardan itibaren vatanlarına dönmüş genç sağlık çalışanları, geri dönenlerin çocuklarına adadı. Bazıları çok küçük yaşta vatana aileleri ile dönüş yaptı, bazıları ise Adıge Cumhuriyetin’de doğdu.
Vatanlarında tıp eğitimi almış olan sağlık çalışanları, pandeminin zor günlerinde Adıge Cumhuriyeti ve Krasnodar Bölgesi’ndeki hastanelerde insanlara sağlık hizmeti veriyorlar.
Adıge Cumhuriyeti Ulusal Müze Müdür Yardımcısı Nalmes Şovgen serginin materyallerini paylaştı. Ayrıca Adıge Ulusal Müzesi’nin diaspora bölümünün çalışmaları hakkında da konuştu.
”1992’de, yurtdışında yaşayan Adigeler hakkında materyal toplamak, incelemek ve sergilemek için Ulusal Müze’de Adige diasporasına ayrılmış bir bölümü kuruldu. Adıge Cumhuriyeti Ulusal Müzesi, Kuzey Kafkasya’da Adıge diasporasına ayrılmış tek müzedir. Bölümün varlığını sürdürdüğü yıllarda, Suriye ve Türkiye’den materyal toplamak için ziyaretler düzenlendi. 4.000’den fazla materyal topladı. Bunlar arasında ev gereçleri ve tablolar, dergiler, gazeteler, kitaplar vb. materyaller var.
Ulusal Müze’de, Osmanlı İmparatorluğu’na toplu sürgün sırasında Adıgeler’e ait orijinal ve benzersiz materyaller sergileniyor. Sürülen birçok insan, vatanlarının, ailelerinin bir parçası olarak yanlarında ev eşyalarını aldı. Bu eşyalar ailelerde kutsal bir şekilde saklandı ve Çerkeslerin hayatındaki trajik olayları hatırlatarak nesilden nesle şefkatle aktarıldı. Bugün bu eserlerden bazıları Adigey Cumhuriyeti Ulusal Müzesi’nin eşsiz bir koleksiyonu haline geldi. Örneğin bir geyik boynuzu eşsizdir, kutsal sayılmıştır, Osmanlı’ya sürgün sırasında Adıgeler tarafından alınmış, 130 yıl Biga camisinde tutulmuş, ardından müzeye nakledilmiştir. Bir kız ve bir erkek bebek için beşik. Sürgün sırasında Tsey ailesi beşiklerini yanlarında götürdüler. Beşikler ailede özenle saklandı ve İskhak Tsey tarafından müzeye bağışlandı.”
Mamser Aleyna
Konya, Türkiye’de doğdu. 2003 yılında Mamser ailesi Adıgey’e döndü. Aleyna, Cırakay 3 numaralı ortaokulda okudu. Okulda düzenlenen “Zekiler” isimli bilgi yarışmasında Aleyna ikinci oldu. 2016 yılında Aleyna, Maykop Devlet Üniversitesi Tıp Enstitüsüne girdi. 2020 yılında Adigey Cumhuriyet Klinik Enfeksiyon Hastalıkları Hastanesinde göreve başladı. Şu anda Aleyna, Adıge Cumhuriyeti “Maykop Şehir Klinik Hastanesi” Sağlık Kurumunun beyin cerrahisi bölümünde çalışmaktadır.
Chemso Gupse
Bursa’da doğdu. 2010 yılında Chemso ailesi Adıgey’e döndü. Chemso Gupse, Maykop Devlet Üniversitesi’nden mezun oldu. 2019 yılında Adıge Cumhuriyeti “Maykop İl Klinik Hastanesi” Sağlık Kurumu’nda kardiyoloji, cerrahi, nefroloji bölümlerinde hemşire olarak görev yaptı. 2020 yılından itibaren Adıge Cumhuriyet Klinik Enfeksiyon Hastalıkları Hastanesinde görev yapmaktadır. “Kırmızı bölgede” çalıştı.
Chetao Nefin
Maykop’ta doğdu. Chetao Nefin, liseden mezun olduktan sonra Maykop Tıp Koleji’ne girdi. Halen Maykop Devlet Üniversitesi Tıp Fakültesinde öğrenim görmektedir. Aynı zamanda Adıge Cumhuriyeti “Maykop İl Klinik Hastanesi” Sağlık Kurumu’nun cerrahi bölümünde çalışmaktadır.
Tuğuz (Çerkazi) Tereka
Kosova Priştine’de doğdu. 1999 yılında Tuğuz ailesi Adıgey’e döndü. 2003 yılında Tereka Maykop Tıp Koleji’ne girdi. 2007 yılında Kuban Devlet Tıp Üniversitesi’ne girdi. 2013 yılında Krasnodar şehrinde “bulaşıcı hastalıklar” uzmanlığında eğitimini aldı. 2015 yılından itibaren “Adige Cumhuriyet Klinik Enfeksiyon Hastalıkları Hastanesi” Sağlık Kurumunda Anabilim Dalı Başkanı olarak görev yapmaktadır. “Kırmızı Bölge” de çalışmaktadır.
Kuday Barina
20 Aralık 1996’da Maykop’ta doğdu. 2020’de Kuban Devlet Tıp Üniversitesi’nden mezun oldu. Maykop şehir polikliniğinde doktor olarak çalışmaktadır. “Kırmızı Bölge” de çalıştı.
Tsey Suanda
Maykop şehrinde doğdu. 2020 yılında Kuban Devlet Tıp Üniversitesi’nden onur derecesiyle mezun oldu. Halen Krasnodar’da 8 Nolu Çocuk Şehir Polikliniği’nde çalışmakta ve aynı zamanda Yenidoğanların Reanimasyon ve Yoğun Bakımı Anabilim Dalı’nda “Neonatoloji” uzmanlığında ihtisas eğitimi almaktadır.
Khunagova Taya
Şam’da doğdu. 2012 yılında Khunagov ailesi Maykop’a döndü. Maykop Devlet Üniversitesi Tıp Enstitüsü’nde Genel Tıp bölümünden mezun oldu. 2020 yılında Adige Cumhuriyet Klinik Enfeksiyon Hastalıkları Hastanesinde çalıştı. Halen Adıge Cumhurşyeti “Maykop Şehir Klinik Hastanesi” Sağlık Kurumu Kabul Departmanında çalışmaktadır.
Kaynak : Naima Neflyaşeva, Kavkaz-Uzel
Çeviri : Ğuaze