Çerkes sivil örgütlerinin bildirdiği üzere Kabardey-Balkarya’da aktivistler, savaş kurbanlarının anısına bir anma yürüyüşü üzerinde devlet yöneticileri ile anlaşamadılar, ancak planlanan diğer tüm etkinlikler gerçekleşecek. Karaçay-Çerkesya Cumhuriyeti’nde bir yürüyüş, miting ve tiyatro etkinliği düzenlenecek. Adige Cumhuriyeti’nde yürüyüş iptal edildi, ancak bir anma etkinliği ve miting planlandı. Krasnodar Bölgesi’nde ( Şapsığ bölgesi ) Adıge Xase yetkilileri bir miting yapılmasını istemediler ancak savaş kurbanları anısına Lale Ağacı önünde bir geçit ve dua töreni düzenlenecek.
Kabardey-Balkarya’da Çerkes (Adıge) Sivil Toplum Örgütleri Koordinasyon Konseyi başkanı Aslan Beşto yaptığı açıklamada, her yıl bu gün düzenlenen yürüyüş koordine edilemedi.
Beşto’ya göre Cumhuriyet yönetimi, Nalçik’teki Lenin Caddesi boyunca düzenlenecek yürüyüş etkinliğini ısrarla anma etkinliklerinden çıkarmayı önerdi. Aslan Beşto bu durum ile ilgili olarak : “Ülkede özel bir askeri operasyonun yürütülmesiyle ilgili genel duruma atıfta bulundular. Uymak zorundaydık. Ancak gelecek yıl yürüyüşün kesinlikle, belki de daha geniş bir formatta gerçekleşeceği konusunda anlaştık.” dedi.
Beşto’ya göre diğer tüm etkinlikler planlandığı gibi yapılacak. Özellikle 20 Mayıs akşamı Nalçik’teki Rus-Çerkes savaşı kurbanları anıtı önünde 101 mum yakılacak ve ağıtlar söylenecek. 21 Mayıs günü yine aynı anıt önünde çiçek bırakma ve anma etkinliği yapılacak.
Kabardey-Balkar İnsan Hakları Merkezi başkanı Valery Hatajukov, yürüyüş yasağına tepki gösterdi. Hatajukov, yetkililerin eylemlerini “provokasyon” olarak nitelendirerek eleştirdiği bir makale yayınladı. Pandemi nedeniyle son iki yıldır yürüyüş etkinliğinin yapılmadığını ve halkın bu durumu anlayışla karşıladığını ancak bu yıl tüm kısıtlamaların kaldırıldığını hatırlattı.
İnsan hakları aktivisti, yürüyüşü yasaklamanın gerekli olmadığını yazıyor. Aşırılıkçı hiçbir faaliyet olmadan yürüyüş yapılacak ve herhangi bir sorun yaratmayacaktı. Ancak bu yasak tam tersi bir etki yaratabilir ve yürüyüşü gerçekleştirmek isteyenler yasağı delmek için eyleme geçebilirler.
Karaçay-Çerkes Cumhuriyeti Adıge Xase başkanı Ali Aslanov, planlanan tüm etkinliklerin her zamanki gibi yapılacağını söyledi.
Aslanov ”Anma etkinlikleri kapsamında yürüyüş, miting ve tiyatro gösterisi düzenlenecek. Ayrıca tüm köylerde anma etkinlikleri yapılacak” dedi.
Cumhuriyet yetkilileri ve temsilcileri de etkinliklere katılacak. Aslanov “Etkinlikleri her sene düzenliyoruz ve bu yıl koronavirüs nedeniyle kısıtlama olmayacak” dedi.
Aslanov’a göre, mitingin Çerkessk’teki savaş kurbanları için yapılmış yeni anıtta düzenlenmesi planlanıyor. Aslanov, “Cumhurbaşkanının da 21 Mayıs’taki mitinge katılması bekleniyor. Muhtemelen 1.000’den fazla kişinin katılacağı bir yürüyüş ve geçit töreni olacak. Buna ek olarak, her yıl olduğu gibi Çerkeslerin yaşadığı tüm bölgelerde – Habez, Adıge-Habl ve diğer tüm yerleşim yerlerinde – eş zamanlı miting ve yürüyüş etkinliği düzenlenecek.” dedi.
Adıge Cumhuriyeti’nde anma ve miting etkinlikleri yapılacağı açıklandı. Adıge Cumhuriyeti Adıge Xase lideri Ramazan Tlemşok’un verdiği demeçte, aktivistler yürüyüş yapmama kararı aldılar dedi.
Tlemşok “Uzun bir süre düşündük ve yürüyüş etkinliğinin biçiminin bu güne tam olarak uygun olmadığına karar verdik. Yürüyüş etkinliği, Adıge Bayrağı Günü, Zafer Bayramı’nda yapılabilir, ancak anma etkinliklerine uymuyor. Bu nedenle, tamamen iptal etmeye karar verdik” dedi.
Ramazan Tlemşok, halkın Çerkes aktivistleri üzücü bir olayın eğlenceye dönüştürdükleri için eleştirdiğini söyledi : “Anma etkinliklerinin yavaş yavaş şenliğe dönüştürüldüğü için bu durumu kınıyoruz. Bu nedenle, tüm programı tamamen gözden geçirmeye, müziği tamamen yasaklamaya onun yerini şiirler ve gibzeye (ağıt) bırakmaya karar verdik “dedi.
Şapsığ – Karadeniz Çerkesleri Adıge Xase başkanı Mecid Çaç’uh, Karadeniz bölgesindeki Çerkeslerin bu yıl bir miting düzenlemeyi bile reddettiklerini söyledi.
“Ülkedeki durum göz önüne alındığında bunun uygun olmadığına inanıyoruz. 21 Mayıs’ta saat 11.30’da Kiçmay köyündeki savaş kurbanlarının anıtına çiçek bırakacağız, ardından saat 13.00’te lale ağacının yakınında dua etkinliği düzenlenecek” dedi ve çiçeklerin denize de bırakılacağını sözlerine ekledi. Aynı zamanda, anma etkinlikleri Tuapse ilçesinin Şepsi köyünde de düzenlenecek.
Krasnodar Bölgesi Adıge Xase başkanı Asker Sokht verdiği demeçte, 19 Mayıs’ta Soçi yakınlarındaki okullarda anma etkinlikleri düzenleneceğini söyledi. Sokht “Ve 21 Mayıs’ta, Kiçmay köyündeki savaş kurbanları anıtından, dua etkinliğinin yapılacağı Karadeniz kıyısındaki lale ağacına kadar bir geçit töreni olacak. Bu geleneksel bir geçit töreni” diye vurguladı.
Kaynak : Kavkaz-Uzel
Çeviri : Ğuaze
