Adıge Cumhuriyeti her yıl 14 Mart’ta Çerkes Dili ve Yazını Günü’nü kutluyor. Seçilen tarih, 19. yüzyılın ünlü aydınlarından Bersey Umar’ın “Çerkes Dili İlkeleri “ni yayınladığı tarihe dayanıyor.
Bersey Umar’ın eseri ilk kez 14 Mart 1853’te Tiflis’te litografik yöntemle basıldı. Bersey Umar uzun yıllar boyunca Arap grafik temelinde Çerkes alfabesinin oluşturulması üzerinde çalıştı.
Bugün “Çerkes Dilinin İlkeleri”nin orijinal kopyası St. Petersburg’daki Rusya Bilimler Akademisi Arşivinde bulunuyor. Adıge Cumhuriyeti Ulusal Müzesi yazılı kaynaklar fonunda ünlü eserin bir kopyası bulunmaktadır.
Adıge Cumhuriyeti ilk Cumhurbaşkanı olan Carıme Aslan tarafından 2000 yılında yayınlanan kararname ile 14 mart Çerkes Dili ve Yazını günü olarak ilan edildi. 2001 yılından itibaren bu gün Adıge Cumhuriyetinde kutlanıyor.
Cumhuriyette bu çerçevede uluslararası mahiyet kazanmış olan ‘Çerkesçe dikte ile yazım’ etkinliği gerçekleştirildi. Maykop,Nalçik,Çerkessk ve Moskova’da düzenlenen etkinlik aynı zamanda Türkiye’de de düzenlendi. İlgili fakülte ve dersliklerde yapılan etkinliğe katılamayanlar online olarak katılım sağladılar.
Bu hafta boyunca Çerkesçeyle ilgili çeşitli etkinlikler düzenlendi. Cumhuriyet genelinde yapılan yarışmada birincilikler elde etmiş anasınıfı öğretmenleri kurslar verdi. Çocuklara nasıl Çerkesçe eğitim verdikleri Adıge Devlet Televizyonunda gösterildi.
Uluslararası Anadili Günü etkinlikleri kapsamında ise 3. Bölgelerarası Çerkesçe eser okuma “Sibze Siduney” yarışmasının en küçük katılımcıları da bu kutlama haftası içerisinde yerlerini almış oldular.
Adıge Cumhuriyeti Kültür Bakanlığı, Çerkesçenin gelişimine özel önem veriyor ve bu kapsamda yıl içerisinde en az 700 farklı etkinlik düzenleniyor.
Adıge Cumhuriyeti Adıge Xase’si Gençlik Kolları, 14 Mart Çerkes Dili ve Yazını günü için Vunereko Şamset’in aşağıdaki şiirini okudular.
Адыгабзэр сэркlэ хымэ,
Ау ар дахэу зэхэсэх.
Адыгабзэр сэркlэ чыжьэ,
Ау ар сэ сыгукlэ къыхэсэх.
Адыгабзэр сэркlэ къинми
Мэкlэ-макlэу зэзгъэшlэн.
Адыгабзэм тишэн-хабзи,
Тиорэди рытlотэн.
Бзэм зэрепхы лъэпкъхэр пытэу
Мары непэ тызэкъот!
Адыгабзэр зыбзэр тэры,
Ау нэмыкlхэм ядгъэшlэщт!
Yazı dilinin ortaya çıkışı, ulusal kültürümüzün gelişimi üzerinde önemli bir etkiye sahip olan bugün çeşitli etkinliklerle Adıge Cumhuriyetinde kutlanıyor. Bugün saat 15.00’te Adıge Cumhuriyeti sanat kolejinde Cumhuriyeti’nin ünlü sanatçıları ve üniversite öğrencilerinin katılımıyla Çerkes Dili ve Yazını Günü’ne özel edebiyat ve müzik etkinliği düzenlenecek. Konser programında Çerkesçe halk ezgileri, şiirler ve şarkılar yer alacak ve koreografik gösteriler yapılacak.
