Şam – Al-Quds Al-Arabi: Suriye’deki Çerkesler, Esad sonrası Suriye’de “hakları, talepleri ve katkıları” konusunda bütüncül bir vizyon içeren bir bildiri hazırlayarak Şam’da Suriye Yönetimi Başkanı Ahmed El-Şara (Colani) ile bir araya gelmeye çalışıyor. Suriyelilerin büyük çoğunluğunun izinden giden Çerkesler, Beşar Esad rejiminin düşüşünü kutlamak için Suriye şehirlerinin dört bir yanında meydanlara indi ve tüm halk grupları gibi Esad rejiminin sona ermesine sevindi.
Bir sonraki aşama için hazırlık
Siyasi olmayan ve resmi ruhsatlı tek kurumları olan Şam’daki Çerkes Hayırseverler Derneği, Halep, Humus, Şam Kırsalı ve Kuneytra vilayetlerindeki kayıtsız şubeleriyle birlikte bu kutlamalara katıldı ve devletin yeniden inşası sürecinde bir sonraki aşamaya hazırlanmaya başladı, aynı zamanda karanlık hapishanelerde ölen şehitleri için yas ilan etti.
Çerkes Derneği yönetimi, “8 Aralık 2024’ün ayrımcılık, yolsuzluk, şiddet ve mezhepçilikten çok çektiği bir adaletsizlik ve zulüm döneminden kurtulmak için Suriyelilerin hayatında tarihi ve belirleyici bir gün olduğunu” teyit eden bir açıklama yayınladı.
Çerkes Hayır Derneği açıklamasında “Zalimlerin tutuklu ve mahkûmlara yönelik uygulamalarını şiddetle kınıyor, adaletsizlik zindanlarında hayatını kaybeden şehitlerin ve masum insanların yasını tutarken tüm faillerin hesap vermesi çağrısında bulunuyoruz” denildi.
Açıklamada “Suriye halkının bir parçası olan Çerkesler, yeni Suriye’nin inşasına katılma arzusunu yaşamakta ve tüm halk için hukuk, adalet ve haysiyet dilinin hakim olduğu, ayrımcılık yapılmaksızın insan haklarına saygı gösterildiği ve kadim halkın özgür ve gururlu bir Suriye’de yaşama özlemlerinin gerçekleştiği parlak bir geleceği dört gözle beklemektedir.” ifadesine yer verildi.
Bu ayın 17’sinde Çerkes Hayır Derneği, Çerkes Danışma Konseyi üyeleri ve bazı Çerkes aktivistlerin katıldığı bir toplantıya ev sahipliği yaptı. Toplantıda Suriye’deki son gelişmeler ele alındı ve derneğin resmi sayfasında yayınlanan açıklamaya göre, “Çerkes halkının, tarih boyunca çeşitliliği ile karakterize olan Suriye toplumunun ayrılmaz bir parçası olduğu” konusunda mutabık kalındı.
Açıklamada “Özgür bir Suriye inşa etmek için ulusal rolünü oynayacak, güçlü ve uyumlu bir Çerkes toplumu inşa etmek için dayanışma ve işbirliğine ihtiyaç çağrısında bulunulacak, toplumumuz ve köylerin gerçekliği hakkında bir veri tabanı hazırlanacak. Dernek genel merkezi ilgili makamlarla koordineli olarak tüm halkımıza olası yardım ve hizmetlerin sağlanması için çalışacak ve bir sonraki aşamada rol alacak uluslararası kuruluşlarla işbirliğine hazırlanacak” denildi.
El-Şara ile buluşma ve Ulusal Diyalog Konferansına katılma çabaları
Toplantıda, “Çerkes halkının resmi temsilcisi olarak Çerkes Hayır Derneğinin önemi ve rolü” vurgulandı. Derneğin düzenlediği istişare toplantısının sonucunda, ülkenin yeni liderliğinin önümüzdeki dönemde Suriye’de ulusal diyalog için bir konferans düzenleyeceğine dair haberlere dayanarak, ”Toplumumuz, hedeflerimiz, haklarımız, taleplerimiz, özgür ve bağımsız bir Suriye’nin inşasına katkımız hakkında bütüncül bir vizyon içeren bir bildiri” hazırlamak amacıyla, Suriye’de veya yurtdışında yaşayan Suriye Çerkeslerine ve bu çerçevede fikir sunmak isteyen herkese, önerilerini Çerkes Hayır Derneğine iletmeleri için bir davet yapıldığı vurgulandı.
Dernek ayrıca, Suriye Çerkeslerini temsil eden bir heyetin Şam’da Suriye yönetimi lideri Ahmed el-Şara ile bir toplantı düzenlenmesi için çalışmalar yapıldığını, bu toplantının yapılması için yazışmaların devam ettiğini ve yeni yönetimden kesin bir tarih beklendiğini belirtti.
Tutukluların listeleri
Her ne kadar rejimle iş birliği yapan ve bundan çıkar sağlayanların bazı çevrelerin iddiaları doğrultusunda Çerkes halkını Esad rejimine bağlı bir halk gibi göstermeye çalışsa da, ilk andan itibaren Suriye devrimine katılan ve bu yolda şehitler veren Çerkesler, hiçbir yargılama olmaksızın yüzlercesi keyfi tutuklama ve hapis cezalarına maruz kaldı.
Özellikle yüzlerce Çerkes Sadnaya Hapishanesi ve diğer gözaltı merkezlerinde idam edildi. Bu durum, eski karanlık rejim döneminde tutuklanan ve gözaltına alınanlardan hiçbirinin bulunamamasından sonra doğrulandı.
Derneğin eski rejim dönemindeki faaliyetlerini bilen kaynaklar Al-Quds Al-Arabi’ye şunları söyledi “2013’ten 2016’ya kadar Çerkes Derneği aktifti ve kaçırılan – tutuklananların isimlerini liste haline getirdi. Bu liste tutuklanma koşulları, nedenleri ve yerleri hakkında bilgiler içeriyordu ve o zamanki resmi makamlarla, Ömer Ossi başkanlığındaki Halk Meclisi Uzlaşma Komisyonu, Uzlaşma Bakanı Ali Haydar, Adalet Bakanı Necm el-Ahmed ve yardımcısı Tayseer el-Samadi aracılığıyla ve hatta Ulusal Güvenlik Ofisi ile evlatlarımızın durumunu ortaya çıkarmak ve serbest bırakılmalarını sağlamak için çabalandı, ancak tüm bu çabalar bazı nadir durumlar dışında boşa çıktı ve tutuklularımızın çoğu katledildi.”
Aynı kaynaklar şöyle dedi: “Çerkes Hayır Derneği, Suriye devriminin gerçekleşmesi ve cani Esad rejimine karşı zafer elde edilmesi için gösterdikleri fedakarlıkları tebrik etmek için geçen Salı günü Şam’daki genel merkezinde bir etkinlik düzenledi ve Çarşamba günü karanlık cezaevlerinde şehit olan Çerkes gençleri için taziye ve anma etkinliği düzenledi.
“Önümüzdeki dönemde, kayıp ve tutuklananlar ile rejimin hapishane ve gözaltı merkezlerinde katledilenlerin dosyalarının takip edilmesi, isim ve fotoğraflarının belgelenerek eski rejim liderlerinin yaklaşan yargılamalarında kullanılmak üzere ilgili makam ve insan hakları mercilerine teslim edilmesi ve bu şehitlerin, yakınlarının ve çocuklarının haklarının yeni yönetim tarafından daha sonra verilecek kararlarda korunması gerekliliği ve önemi“ vurgulandı ve ‘bu çabanın şu anda yürütülen bir kampanya çerçevesinde Çerkes genç aktivistler aracılığıyla zaten başladığı” açıklandı.
Suriye’deki Çerkeslerin sayısının birkaç yüz bin olduğu tahmin ediliyor; Halep, Hama, Humus, Şam ve Kuneytra şehir ve kırsallarına yayılmış durumdalar. Zorunlu hizmet koşulları(askerlik) nedeniyle çocuklarının çoğu ülke dışına, başta Türkiye, Ürdün ve özellikle de Almanya olmak üzere Avrupa Birliği ülkelerine kaçtı.
Şam’ın Doğu Guta bölgesindeki Marj Al-Sultan köyü, başkent yakınlarındaki al-Hajar al-Aswad kentindeki mahalleleri ve Kuneytre kasabasına bağlı Al-Qahtaniya, Ber-Ajam ve Al-Buraika köyleri gibi birçok köy ve yerleşim yeri acımasız bombardıman ve büyük yıkıma maruz kaldı ve Çerkes halkı, rejim ordusunun kontrolü yeniden ele geçirmesinden sonra organize “yağma” operasyonlarından kurtulamadı, bu durum da bombaların hatta varil bombalarının tahribatını bile aşan bir yıkıma neden oldu.
Beşar Esad rejiminin devrilmesinden bu yana, Suriye Çerkesleri sevinçlerini sosyal medya üzerinden yoğun bir şekilde ifade ettiler ancak sevinçleri rejimin hapishanelerinde yaşamlarını yitirenlerin hikayelerine eşlik eden üzüntü duygularına karıştı.
Kaynak : Al-Quds Al-Arabi Gazetesi
