20 yıl önce, Eylül ayının ilk üç gününde Beslan’da modern Rusya tarihinin en kanlı terör saldırısı gerçekleşti. 1 Eylül 2004’te bir grup terörist 1 No’lu okulu ele geçirdi ve 1,100’den fazla insan rehin alındı: çocuklar, ebeveynleri ve öğretmenler.
1 Eylül 2004 tarihinde Beslan’daki 1 numaralı okul açılışı etkinliğine 1,200 kişi katılırken, çoğu çocuk 1,128 kişi rehin alındı. Çeçen saha komutanı Şamil Basayev daha sonra okulun ele geçirilmesini üstlendi ve saldırganlar, Rus birliklerinin Çeçenistan’dan çekilmesini talep etti.
Rehineler, çoğu bubi tuzaklı spor salonunda olmak üzere toplam üç gün boyunca okulda tutuldu. 3 Eylül’de binaya baskın düzenlendi. 186’sı çocuk olmak üzere toplam 334 kişi terör saldırısı ve baskın sonucunda hayatını kaybetti. Yaralı sayısı ise 800 kişiyi aştı.
“354 rehine”
2 Eylül’de Kuzey Osetya Cumhurbaşkanı sözcüsü Lev Dzugaev gazetecilere verdiği demeçte 354 rehinenin teröristlerin elinde olduğunu söyledi – gerçekte olduğundan üç kat daha az. Aynı zamanda 800’den fazla kişi de rehinelerin yakınları tarafından hazırlanan listelerde yer alıyordu.
Rehinelere göre, yetkililerin açıklaması teröristleri kızdırdı – içlerinden biri şöyle dedi: ”Burada 354 kişi olduğunuz ortaya çıktı. Şimdi sizi teker teker dışarı çıkaracağız ve vuracağız. Ve sizi bu sayıya indireceğiz. Böylece sayınız gerçekten de basınınızın sizin hakkınızda yazdığı kadar olacaksınız.”
Beslan Anneleri’ne göre teröristler 7 yaşından küçük çocukları serbest bırakmaya neredeyse hazırdı, ancak medya 354 rehine olduğunu bildirince bunu reddettiler ve “çılgına döndüler”. Bu haberler rehinelerin durumunu daha da kötüleştirdi: çocuklara artık musluk suyu verilmiyordu ve kendi idrarlarını içmek zorundaydılar.
Yetkililer müzakere etmedi
Yetkililer okulu ele geçirenlerin herhangi bir talepte bulunmadıklarını, ancak temas kurmaya çalıştıklarını ve müzakereye hazır olduklarını iddia ettiler.
Çeçen ayrılıkçı liderlerden Aslan Maskhadov, gazeteciler Anna Politkovskaya ve Andrei Babitsky ile birlikte teröristlerle görüşmeye hazırdı. Ancak Babitsky havaalanında gözaltına alındı ve Politkovskaya Beslan’a giderken uçakta zehirlendi.
Teröristlerle bizzat müzakere etmeyi başaran tek kişi, kendi inisiyatifiyle okula giren eski İnguş Cumhurbaşkanı Ruslan Auşev oldu. Okulu ele geçirenlerle, bebekler ve annelerinden oluşan 24 kişiyi serbest bırakmaları için pazarlık yapmayı başardı. Yetkililer teröristlerle müzakere etmedi ve okula baskın düzenledi.
Saldırı nasıl başladı ?
Saldırının başlangıcına ilişkin ayrıntılar hala soru işaretleri yaratıyor. Resmi açıklamaya göre saldırı kararı, rehin alanların rehinelerin bulunduğu spor salonundaki patlayıcıları infilak ettirmeye başlamaları üzerine alındı. Diğer açıklamalara göre ise patlamalara, dışarıdan spor salonuna güdümlü roket ve el bombaları atılması neden oldu.
Parlamento komisyonu üyesi olan eski Duma milletvekili Yuriy Ivanov 2007 yılında Radio Liberty’ye verdiği demeçte (dışarıdan müdahale emri ile ilgili olarak) “Benim bakış açıma göre bu emir sadece tek bir kişi tarafından verilmiş olabilir: Rusya Devlet Başkanı Putin. Rusya’daki otoriter sistem öyle bir sistem ki, hiçbir bölge şefi bu çapta bir saldırı emrini vermeyi kendine görev edinmez” diyor.
Birçok Beslan sakini ve rehineler yaşanan ölümlerden sadece teröristleri değil, aynı zamanda terör saldırısını önlemek ve insanları kurtarmak için gerekli tedbirleri almayan yetkilileri de sorumlu tuttu.
Soruşturma halen devam ediyor
Ceza davası 1 Eylül 2004 tarihinde başlatıldı. 2005 yılında Beslan Anneleri komitesi başkanı Susanna Dudieva, Vladimir Putin’in terör saldırısı kurbanlarının yakınlarına soruşturmanın tamamlanmasına yardımcı olacağı sözünü verdiğini söyledi :
“Başkan bize herkesin gerçeği öğrenmesi ve suçluların cezalandırılması için elinden gelen her şeyi yapacağına dair güvence verdi. Bu olayın bir daha yaşanmaması için, her ne olursa olsun, herkes gibi kendisinin de gerçekle ilgilendiğini söyledi”
Ancak aradan 20 yıl geçti ve soruşturma hala tamamlanmadı. Novaya Gazeta’nın yazdığı gibi, bunun asıl nedeni yetkililerin, mağdurların dava dosyasına erişimini engelleme arzusu. Soruşturma devam ederken, materyaller soruşturmanın bir sırrı.
Yirmi yıl sonra ilk kez okul eşiğini geçti
Bu yıl 20 Ağustos’ta Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Beslan’daki 1 No’lu Okulu ilk kez ziyaret etti ve kurbanlar için yapılan anıtın önünde diz çöktü. Ayrıca, terör saldırısında öldürülen çocuk sayısını önemli ölçüde hafife aldığı bir sohbette “Beslan Anneleri” örgütünün temsilcileriyle bir araya geldi.
Örgütün eş başkanı Aneta Gadieva’ya göre görüşmenin ana konusu ceza davasıydı: kadınlar soruşturmanın uzamasından şikayet ettiler. Putin ise “bu soruşturmanın henüz bitmediğinin farkında olmadığını” söyledi. Ayrıca Soruşturma Komitesi Başkanı Alexander Bastrykin ile temasa geçerek “davanın özüne inmesini ve orada neler olup bittiğini, hangi aşamada ve neler yapıldığını izlemesini” tavsiye etti.
Rusya Devlet Başkanı daha sonra bazı yabancı güçleri okulu ele geçiren teröristlere yardım etmekle suçladı.
Putin, “Yurtdışından sadece haklı çıkarmaya değil, aynı zamanda teröristlere ahlaki ve etik yardım da dahil olmak üzere yardım sağlamaya çalıştıklarını biliyoruz” dedi ve aynı “düşmanların ülkemizi istikrarsızlaştırmaya, Kursk bölgesinde, Donbass ve Novorossiya’da suç işlemeye devam ettiğini” de sözlerine ekledi. Putin sözlerini “tıpkı terörle mücadelede başardığımız gibi neo-Nazizmle mücadelede de hedeflere ulaşma” sözü vererek tamamladı.
Kaynak : Кавказ.Реалии
