Kabardey at ırkının genomunu inceleyen uluslararası bir projenin sonuçları açıklandı.
“Genes” (İsviçre) adlı saygın bilimsel derginin Kasım sayısında “Stres Göstergeleri ve Performans Yeteneği Adaylarını Belirlemek için Kabardey Atlarında Dayanıklılık Koşuları Sonrasında Farklı Şekilde İfade Edilen Genlerin Tanımlanması” başlıklı bir makale yayımlandı.
Makalenin bağlantısı ektedir. https://www.mdpi.com/2073-4425/14/11/1982
Kabardey cinsi atların genomunu inceleyen uluslararası bir araştırma projesi, Genes dergisinde yayınlandı ve 30 Kasım 2023 tarihli PMA makalesinde daha fazlası anlatılıyor.
Kabardey atı genomunun yeni yönleri.
Rus (KBGU, Tüm Rusya At Yetiştiriciliği Araştırma Enstitüsü, Güney Federal Üniversitesi) ve Alman (Berlin Humboldt Üniversitesi, BUG) bilim insanlarından oluşan ortak bir ekip tarafından 2013-2015 yılları arasında başarıyla uygulanan Kabardey at ırkının genomunu inceleyen büyük ölçekli bir araştırma projesinin bilimsel sonuçları bizi şaşırtmaya devam ediyor.
Elde edilen veriler o kadar geniş kapsamlı ki, bunların tam bilimsel yorumunun bir yıldan daha uzun bir süre gerektireceği açık.
Gazete okurlarına, küresel ağdaki uluslararası projeyle ilgili ayrıntılı bilgilerin özel olarak oluşturulan genetic.horseskb.ru internet portalında mevcut olduğunu ve sürekli güncellendiğini hatırlatmak gerekiyor.
Daha önce elde edilen verilerin işlenmesinde yeni ve önemli bir aşama bu yıl gerçekleştirildi.
Genlerin dizilimi (genetik bilgi taşıyan bir molekül içindeki nükleotidlerin diziliminin belirlenmesi) ve biyoinformatik analizi sayesinde bilim insanları, Kabardey atının eşsiz genomunun mesafe denemelerindeki performansıyla ilişkili yeni yönleri hakkında fikir sahibi oldu.
Kabardey at ırkının genomunu inceleyen uluslararası bir bilimsel projenin başkanı, KBGÜ Teorik ve Deneysel Fizik Bölümü’nde doçent olan Zaur Kokov: – Bilindiği üzere Kabardey at ırkı, dünyada popülaritesi hızla artan at yarışlarında Arap atlarıyla hız ve dayanıklılık konusunda başarılı bir şekilde rekabet edebilen az sayıdaki attan biridir.
Elbette, Kabardey atlarının şaşırtıcı dayanıklılığından sorumlu olan bir dizi spesifik genin tanımlanması ve ölçülmesi araştırma görevi, bilimsel ve pratik açıdan büyük ilgi görmektedir.
Bu amaçla, Mayıs 2014’te, proje çerçevesinde, KBR ve KCR at çiftliklerinden özel olarak seçilen Kabardey atları üzerinde dayanıklılık testleri gerçekleştirilmiş ve hayvanların kinematik, elektrofizyolojik ve biyokimyasal göstergeleri kaydedilmiştir.
“Dağ testi” her biri 35 km’lik iki etap halinde gerçekleştirilmiş ve toplam yükseklik farkı 635 ila 1200 metre arasında olmuştur.
Kabardey atlarının benzer testleri daha sonra Almanya’da (Bavyera) 450 ila 600 metre yükseklik farkıyla 15 kilometrelik bir mesafede gerçekleştirilmiştir.
Koşulardan önce ve sonra, vitro ribonükleik asit (RNA) ekstraksiyonu ve sekanslama için tüm atların şah damarından kan örnekleri alınmıştır.
Belirli genlerin ifadesinin, at binişleri sırasında uzun süreli fiziksel efor gibi farklı nitelikteki streslere karşı at organizmasının verdiği tepkilerden biri olduğu iyi bilinmektedir.
Berlin Humboldt Üniversitesi Moleküler Genetik Laboratuvarı başkanı Dr. Monika Reissmann liderliğindeki Alman meslektaşları tarafından matris RNA’nın dizileme ve biyoinformatik analizi aşaması ancak bu yıl tam olarak gerçekleştirildi.
Olağanüstü bir bilim insanı (Avrupa’nın önde gelen genetikçilerinden biri) olan M. Reissmann, Kabardey atlarının genetiğinin temel düzeyde incelenmesi ve yaygınlaştırılması için çok şey yaptı ve yapıyor. Araştırmaya devam etmek için ek finansman bulmayı ve Kabardey atlarının eşsiz genetiğinden ve görevin yeniliğinden bilimsel olarak etkilenen biyoinformatik analiz konusunda Avrupa’nın önde gelen uzmanlarını projeye çekmeyi başardı.
М. Reissmann ve meslektaşları, 582 milyondan fazla dizilenmiş RNA’dan oluşan devasa bir veri setini işledi ve analiz etti.
Uzun (70 km) ve kısa (15 km) mesafe koşularından sonra Kabardey atlarının kanındaki gen ifadesi profillerinde meydana gelen değişikliklerin karşılaştırmalı analizi çarpıcı farklılıklar ortaya koymuştur.
Böylece, daha uzun bir mesafe koştuktan sonra, atın vücudundaki biyokimyasal süreçlerin 1484 yukarı düzenleyici ve 691 aşağı düzenleyici geni tespit edilirken, daha kısa bir mesafe koştuktan sonra sadece 13 yukarı düzenleyici ve 8 aşağı düzenleyici gen tespit edilmiştir.
Yani, yük arttığında sırasıyla 114 ve 86 kez yukarı ve aşağı regüle olan genlerin sayısında ciddi bir artış vardır.
Bu genlerin ifadesi, at organizmasının strese verdiği tepkiyle (interlökin üretimi, iltihap sisteminin aktivasyonu) ve metabolizmadaki artışla ilişkilidir.
Böylece, yukarıda bahsedilen süreçlerde yer alan ve dayanıklılık testlerinde Kabardey atlarının yüksek performans göstermesini sağlayan en önemli genleri belirlemek mümkün olmuştur.
Bu genler, atların performansını izlemek ve değerlendirmek için iyi çalışmalar olabilir.
Çalışmada tanımlanan RNA setleri (dayanıklılıkla ilişkili genler: ACOD1, CCL5, CD40LG, FOS, IL1R2, IL20RA ve IL22RA2; kilometre için at uygunluk göstergesi genler: GATA2, GYG1, HIF1A, MOGAT1, PFKFB3, PLIN5, SIK1 ve STBD1) uzmanların elinde bir atın mesafe yarışmasına uygunluğunu değerlendirmek ve spor eğitiminde aşırı taleplerden kaçınmak için geçerli bir araç olabilir.
Araştırma sonuçlarının yüksek bilimsel önemi, Genes (İsviçre) https://www.mdpi.com/2073-4425/14/11/1982 adlı saygın bilimsel derginin Kasım sayısında yayınlanmasıyla ortaya konmuştur.
Sonuç olarak, kendim ve uluslararası projenin Alman tarafındaki eş direktörü Dr. Monika Reissmann adına, projenin uygulanmasında yer alan Rusya ve Almanya’daki tüm uzmanlara ve Kabardey atı severlere bir kez daha derin şükranlarımı sunmak isterim.
A. Kuashev, A. Tokmakov, R. Nakhushev, S. Anikeev, S. Tembotov, vb.), yüksek lisans öğrencileri (A. Duduev, A. Haudov ve bilimsel danışmanları A. Paritov), A. Kashezhev (bilimsel ve teknik çeviri), gazeteciler (A. Dyshekov, M. Dolova, M. Shogenov), olağanüstü veteriner uzmanları (E. Meshev, I. Nekoz, J. Vorokov) ve birçok Kabardey at severine minnettarız.Kabardey atlarının eşsiz genomu, kesinlikle araştırılacak daha birçok gizemi saklamaktadır.
Albert DISHEKOV
“Kabardey – Balkar Pravda”
30 Kasım 2023
№143(25690
