Ürdün’de yaşayan Çerkes ve Çeçen azınlık nüfuslar, son on yıldır genetik, epidemiyolojik ve farmakogenetik alanlarda kapsamlı bir şekilde incelendi. The Circassians and the Chechens in Jordan: results of a decade of epidemiological and genetic studies başlıklı makalede, bu iki etnik toplulukta hastalığa yatkınlık, genetik yapı, ilaçlara verilen yanıtlar ve adli tıp boyutuna kadar uzanan önemli bulgular özetleniyor.
Bilim dünyasında genellikle Avrupa kökenli popülasyonlara odaklanıldığından, genetik verilerde belirgin bir yanlılık oluşmuş durumda. Bu durum, hastalık yatkınlığı, tedaviye yanıt ve sağlık sonuçlarının değerlendirilmesinde ciddi açıklar doğurabiliyor. Azınlık ve temsil edilmeyen grupları dahil etmek, hem sağlıkta çeşitliliği hem de bilimsel öngörü gücünü arttırması açısından ilgili çalışma önem arz ediyor.
Araştırma kapsamında Kuzey Kafkasya kökenli, Ürdün’de yaşayan Çerkes ve Çeçen toplulukları araştırma kapsamına dahil edildi. Bu topluluklar, uzun süreli kültürel ve coğrafi izolasyon nedeniyle genetik olarak da izole yapıda bulunuyor. Popülasyonlar arası genetik ilişkiler, Başlıca Bileşenler Analizi (PCA) yöntemiyle detaylı biçimde analiz edildi. Diyabet, hipertansiyon ve kanser gibi hastalıkların bu gruplarda görülme sıklığı ve farmakogenetik (PGx) çerçevesinde ilaç yanıt farklılıkları da değerlendirildi. Ayrıca adli tıp alanında topluma özgü veriler sunularak, genetik bilgiler ışığında ekranlama ve tedavi süreçlerine katkı sağlandı.
Bu çalışma, sadece bilimsel veri sağlamıyor; aynı zamanda toplum sağlığına, farklı etnik gruplara eşit erişim ve fayda yönünde atılmış önemli bir adım niteliğinde. Yazarlar, bu tür araştırmalar aracılığıyla hastalıkların kökenine dair derinlemesine anlayış geliştirmenin ve etkili tedavi yöntemleri geliştirebilmenin önemine dikkat çekiyor.
Araştırma, genetik çalışmalarda azınlık topluluklarının göz ardı edilmesinin önemli bir eksiklik yarattığını ortaya koyuyor. Bilim insanlarına göre Çerkes ve Çeçen topluluklarının incelenmesi, yalnızca akademik bilgiye katkı sunmakla kalmıyor; aynı zamanda hastalıkların anlaşılması, ilaçlara verilen farklı yanıtların belirlenmesi ve kişiselleştirilmiş tedavi yöntemlerinin geliştirilmesi açısından da kritik bir değer taşıyor.
Uzmanlar, bu tür çalışmaların genetik çeşitliliğin korunmasına ve sağlık hizmetlerinde eşitliğin sağlanmasına katkıda bulunduğunu vurguluyor. Çerkes ve Çeçenlerin genetik yapısının belgelenmesi ise hem kültürel miras hem de gelecekteki sağlık uygulamaları için adeta bir “genetik hazine” olarak görülüyor.
